Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα

του Γιουτζήν Ο’ Νηλ

Η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου παρουσιάζει το κλασικό έργο του Ιρλανδοαμερικανού δραματουργού σε μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ και σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού, Γιάννη Χουβαρδά.

Ο δραματουργικός πυρήνας του Ο’ Νηλ είναι εμπνευσμένος από την Αισχύλεια Ορέστεια. Η ιστορία είναι τοποθετημένη χρονικά στην εποχή του Αμερικανικού Εμφυλίου όπου ο στρατηγός Έζρα Μάννον, ως άλλος Αγαμέμνονας, επιστρέφει από τον πόλεμο και δολοφονείται από την σύζυγο του Κριστίν Μάννον και από τον εραστή της, τον πλοίαρχο Άνταμ Μπραντ. Η κόρη της οικογένειας, Λαβίνια, η οποία τρέφει μια παθολογική αγάπη για τον πατέρα της, αποφασίζει με την βοήθεια του αδερφού της Όριν να εκδικηθούν την μητέρα τους για το κακό που προκάλεσε στην οικογένεια τους. Η Κριστίν Μάννον οδηγείται στην αυτοκτονία, με τον γιό της οικογένειας Όριν, να κατατρώγεται  από τις τύψεις για την ειδεχθή πράξη του και με την Λαβίνια, να μην μένει στο τέλος ατιμώρητη, σε αντίθεση με το φινάλε του αισχύλειου δράματος.

Ο Γιάννης Χουβαρδάς μας παρουσιάζει μια ανατρεπτική σκηνική προσέγγιση της κλασικής αυτής δραματουργίας. Η ανάγνωση του είναι σκωπτική, με έντονη κριτική ματιά πάνω στην πρότυπη υφολογία του κειμένου, εμποτίζοντας την σκηνική γλώσσα της παράστασης με υπόγειο και λεπτό χιούμορ το οποίο σχολιάζει την εξέλιξη της πλοκής αλλά και την τυπολογία  των χαρακτήρων, δίχως όμως να αποφλοιώνει την υφή της παράστασης από τον γνήσια δραματικό δραματουργικό σκελετό του έργου. Η σκηνοθεσία υποτάσσεται σε μια στυλιζαρισμένη και έξοχα δομημένη φόρμα στον λόγο και στην κίνηση, όπου όλες οι σκηνικές δράσεις δομούνται με ακρίβεια και λεπτομέρεια τόσο στο εξωτερικό περίβλημα της δόμησης της παράστασης, όσο και στην αποτύπωση των πολλαπλών μεταπτώσεων της ψυχοσύνθεσης των ηρώων, με την απαραίτητη εσωτερικότητα αλλά και γνησιότητα στην ανάπτυξη της τυπολογίας των χαρακτήρων. Μια σκηνοθετική κατεύθυνση που απαιτεί άρρηκτα δομημένη και οργανωμένη σκηνοθετική γραμμή αλλά και φυσικά ένα εκλεκτό επιτελείο ηθοποιών το οποίο να είναι σε θέση να μετουσιώσει σκηνικά αυτό το απαιτητικό σκηνοθετικό όραμα και το οποίο επιτελείο ο Χουβαρδάς φυσικά και διαθέτει, στην προκειμένη περίπτωση.

Στα θετικά επίσης της σκηνοθεσίας, καταγράφεται το εύρημα με τους θεατές-ηθοποιούς να μετέχουν ενεργά στην αφήγηση της πλοκής αλλά και της ιστορίας γενικότερα. Ένα αρνητικό που μπορούσα να σημειώσω είναι η παρατραβηγμένη διάρκεια του έργου όπου αγγίζει τις τρεις ώρες κι ο όχι και τόσο σφιχτοδεμένος ρυθμός, ο οποίος εντοπίζεται κυρίως στο δεύτερο μέρος της παράστασης. Λιτή, καλαίσθητη και έξοχα λειτουργική η διαμόρφωση του σκηνικού χώρου από τον ίδιο τον Χουβαρδά. Εξαιρετικά, χαρακτηριστικά και αρκούντως υπαινικτικά τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη. Ενισχύουν την πνιχτή τραγικότητα των ηρώων οι θαυμάσιοι ψυχροί φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου.

Στο πεδίο της υποκριτικής, η Μαρία Πρωτόπαππα ερμηνεύει την Λαβίνια με εντυπωσιακά αποτελέσματα, αποτυπώνοντας στην εντέλεια τόσο την σχεδόν νοσηρά παθολογική αγάπη για τον πατέρα της αλλά και το άσβεστο μίσος που τρέφει για την μητέρα της, με μια ερμηνεία λεπτοδουλεμένων αποχρώσεων και εξαίρετης δεξιοτεχνίας. Την οποία ερμηνευτική δεξιοτεχνία και αξιοθαύμαστα αλάνθαστη τεχνική ακρίβεια, συναντάμε και στην ερμηνεία της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη ως Κριστίν Μάννον, η οποία αποδίδει έξοχα τις διακυμάνσεις του ρόλου που ερμηνεύει, μεταπηδώντας με περισσή άνεση ανάμεσα στην ερωτευμένη γυναίκα, την στοργική μάνα για τον γιό της, αλλά και αποδίδοντας εξαιρετικά το αδίστακτο «προσωπείο» της σκληρότητας απέναντι στην κόρη της.

Ενδιαφέρουσα και αξιολογότατη η ερμηνεία του Χρήστου Λούλη στον ρόλο του Όριν, αποτυπώνει με πειστικότητα την ιδιαίτερη αγάπη και προσήλωση του γιού προς την μητέρα και μεταπηδά με ερμηνευτικό σθένος και  στιβαρότητα στον ρόλο του επικείμενου μητροκτόνου, αν και οφείλω να ομολογήσω ότι τον έχω παρακολουθήσει στο παρελθόν σε πιο εντυπωσιακές υποκριτικές του στιγμές. Πολύ καλές ερμηνείες επιτυγχάνουν τόσο ο Ακύλλας Καραζήσης όσο και ο Γιώργος Γάλλος. Αξιοπρεπείς ερμηνείες από την Γιούλικα Σκαφιδά και τον Αργύρη Πανταζάρα, χωρίς να προσδίδουν όμως κάτι το ιδιαίτερα ξεχωριστό με την υποκριτική τους παρουσία.

Το «Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Γιάννη Χουβαρδά, αποτελεί μια άκρως ενδιαφέρουσα σκηνική πρόταση πάνω στον σύγχρονο τρόπο ανάγνωσης ενός κλασικού κειμένου, με μια από τις πιο άρτιες και συγκροτημένες ως προς την κατευθυντήρια γραμμή τους, σκηνοθετικές προσεγγίσεις που έχω παρακολουθήσει τελευταία.

Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές

Σκηνοθεσία – Διαμόρφωση σκηνικού χώρου: Γιάννης Χουβαρδάς

Δραματουργική επεξεργασία: Γιάννης Χουβαρδάς – Σάββας Κυριακίδης

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσα Τριανταφύλλη

Παίζουν: Ακύλλας Καραζήσης

Καρυοφυλλιά Καραμπέτη

Μαρία Πρωτόπαππα

Χρήστος Λούλης

Γιώργος Γάλλος

Αργύρης Πανταζάρας

Γιούλικα Σκαφιδά

Χρήστος Στέργιογλου

Χάρη Τσιτσάκη

Θέμις Μπαζάκα

Μάγια Λυμπεροπούλου

Γιώργος Κοτανίδης

«Εθνικό θέατρο»

(Κεντρική σκηνή)

Αγίου Κωνσταντίνου 22-24

Τηλέφωνο:210.5288170-171, 210.7234567 (μέσω πιστωτικής κάρτας) και  στο www.n-t.gr

Επόμενες παραστάσεις: 20, 21, 22, 23, 28, 29, 30/3, 4, 5, 6, 11, 12, 13/4, στις 19.30μ.μ.,  24, 27, 31/3, 3, 7, 10, 14/4 στις 17.00 μ.μ.

Μέχρι 28/4.

Διάρκεια: 170'

Τιμές εισιτηρίων: 26 ευρώ, 21ευρώ, 18 ευρώ,12 ευρώ (φοιτητικό)

κάθε Πέμπτη και Τετάρτη απογευματινή γενική είσοδος 13 ευρώ