Ηλιάνα Μαυρομάτη

Ένα πρώτο βήμα με εξαιρετικές προοπτικές

Την ξεχωρίσαμε για τη φετινή πρώτη θεατρική της εμφάνιση στο θέατρο «Επί Κολωνώ», στην παράσταση «La Chunga» του Mario Vargas Liosa, που σκηνοθετεί η Ελένη Σκότη με την ομάδα «Νάμα». Υποδύεται με αισθαντική θηλυκότητα τη Μέτσε, ένα ρόλο – πρόκληση για μια νέα ηθοποιό και ταυτόχρονα μια ευκαιρία ν’ αποδείξει τις δυνατότητες της εξασκώντας αλλά κυρίως διαμορφώνοντας τα εκφραστικά της μέσα.

Η Ηλιάνα κατάγεται από θεατρική οικογένεια και σπούδασε υποκριτική στη Δραματική Σχολή «Ίασμος» από την οποία αποφοίτησε με άριστα. Είναι φοιτήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια με τους : Σωτήρη Χατζάκη, Ρούλα Πατεράκη, Δημήτρη Μαυρίκιο, Μιχαήλ Μαρμαρινό, Στέλιο Παυλίδη, Αγγελική Στελάτου. Σπούδασε χορό στη σχολή του Φώτη Μεταξόπουλου και έκανε μαθήματα φωνητικής με τον Θ. Νικόπουλο.

Το πανέμορφο κορίτσι με την ελαφίσια χάρη και τα εκφραστικά, έντονα χαρακτηριστικά, κάνει ένα θαυμάσιο πρώτο βήμα στο θέατρο, στο πλευρό της ταλαντούχας Καρυοφυλιάς Καραμπέτη και με την καθοδήγηση της σημαντικής σκηνοθέτιδος Ελένης Σκότη. Της ευχόμαστε τα επόμενα βήματά της να είναι εξ ίσου αξιόλογα.

Γιατί ξεκίνησες να κάνεις θέατρο;

Δε θυμάμαι ακριβώς τί ήταν αυτό που με οδήγησε προς το θέατρο. Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως όταν συναντήθηκα μ’ αυτό, κατάλαβα ότι είχα βρει το χώρο μου. Εξάλλου νομίζω ότι οι λόγοι για τους οποίους κανείς εκφράζεται μέσα από την τέχνη δεν μπορούν να ορισθούν με λόγια αφού δεν είναι τα ίδια, από μόνα τους, έργο τέχνης. Αλλιώς δεν θα υπήρχε αιτία να προσπαθήσουμε να βρούμε έναν εναλλακτικό τρόπο έκφρασης.

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας νέος δημιουργός στο θεατρικό χώρο;

Τα καλλιτεχνικά προβλήματα ενός νέου δημιουργού, είναι τα εμπόδια που συναντά σε σχέση με τα εκφραστικά του μέσα, με τους καλλιτεχνικούς του στόχους, με τη δόμηση των ζητουμένων του από την τέχνη. Προβλήματα που μάλλον είναι πολύ χρήσιμα και τελικά δημιουργικά. Από την άλλη, υπάρχει το πρακτικό κομμάτι αυτής της ιστορίας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας «επαγγελματίας» – καλλιτέχνης δηλαδή, που είναι σχεδόν ή πάνω-κάτω τα ίδια με αυτά που αντιμετωπίζει ο οποιοσδήποτε επαγγελματίας, σε οποιοδήποτε κλάδο εργασίας. Εξ άλλου, όλοι στην ίδια κοινωνία ζούμε. Αν μπορώ να υπογραμμίσω κάποιο από αυτά είναι η έλλειψη δυνατότητας καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, και η υποβάθμιση της σημασίας της πολιτιστικής ανάπτυξης από το ίδιο το κράτος. Ένας νέος δημιουργός δηλαδή, πέρα από την αναμέτρησή του με την ίδια την Τέχνη που οδηγεί σε μια μόνιμη πάλη, έχει να παλέψει και για να του επιτραπεί να υπάρξει.

Ποια είναι τα θεατρικά όνειρά σου; 

Αφού μπορώ λοιπόν να ονειρευτώ μέσα από το άλλοθι της ερώτησης, θα ήθελα να συνεχίσω να νιώθω όσο τυχερή και δημιουργική νιώθω με την τωρινή και πρώτη μου δουλειά στο θέατρο, τόσο σε σχέση με τους συνεργάτες όσο και με τις συνθήκες δημιουργίας μας. Και όλα αυτά, να με οδηγούν να νιώθω και πολύ περήφανη για τη δουλειά που κάνω.

Ποιοι δάσκαλοι δια ζώσης ή με το έργο τους σε εμπνέουν;

Η πρώτη που μου έρχεται στο μυαλό είναι η Ελένη Σκότη. Όχι τόσο γιατί είναι η σκηνοθέτης της πρώτης μου θεατρικής δουλειάς, αλλά κυρίως γιατί με ενέπνευσε να σκεφτώ και να δουλέψω πιο βαθειά και στοχευμένα. Το κυριότερο όμως είναι ότι μέσα από τη δουλειά μου μαζί της, απενοχοποίησα την έννοια της «μεθόδου», που εδώ στην Ελλάδα έχω την αίσθηση ότι είναι ένα είδος παράλογου ταμπού στο μυαλό των καλλιτεχνών. Είναι σαν το χάος να είναι ο μόνος τρόπος να υπάρξει καλλιτεχνική δράση. Είδα λοιπόν, ότι η μέθοδος και η δουλειά  είναι ο μόνος τρόπος, ώστε να υπάρχει εξέλιξη, διάρκεια και συνείδηση στο θεατρικό αποτέλεσμα. Ότι είναι ευλογία να σου προσφέρεται ένα τέτοιο δώρο, μια μέθοδος γιατί σου δίνει κλειδιά στο να κάνεις την τέχνη σου πιο ουσιαστική και συνεπή. Και η Ελένη Σκότη είναι πολύ γενναιόδωρη με τους ηθοποιούς και τους μαθητές της.  Μέσα από αυτά τα εναύσματα, μπορώ να αναφέρω πολλούς γνωστούς θεατρανθρώπους που έγραψαν σημαντικά πράγματα που έχω διαβάσει. Το πρίσμα όμως κάτω από το οποίο μελετάς οτιδήποτε, διαμορφώνεται από τα βιώματα σου. Επίσης ένας δάσκαλος που αποτέλεσε έμπνευση για μένα, κυρίως στα χρόνια της φοίτησής μου στη δραματική σχολή, ήταν ο Στέλιος Παυλίδης. Με βοήθησε να αποκτήσω τον αρμόζοντα σεβασμό γι’ αυτό που κάνω και να το αντιμετωπίζω με σοβαρότητα και όχι σοβαροφάνεια. Με έκανε ακόμα να καταλάβω πως οτιδήποτε αντισυμβατικό ένιωθα, ότι ακραίο είχα σα στοιχείο, δεν ήταν παράνομο αλλά μάλλον χριστό στο χώρο αυτό.

Τι πιστεύεις για την θεατρική παιδεία και τους πολιτιστικούς θεσμούς στη χώρα μας;

Η παιδεία γενικά και όχι μόνο η θεατρική, είναι εξαιρετικά υποβαθμισμένη. Έχει αρχίσει και μετατρέπεται από αναφαίρετο δικαίωμα σε είδος πολυτελείας. Διαφωνώ με τη λογική ότι ένας αυθεντικός δημιουργός ας πούμε, αν μιλήσουμε για τη θεατρική παιδεία, πρέπει να ζει εξαθλιωμένος προκειμένου να εξασφαλίσει κάποιο υποτυπώδες και ακριβό σεμινάριο επειδή δεν έχει σε ποια άλλη εκπαιδευτική πυγή να στραφεί, έτσι ώστε να ακονίσει όσο χρειάζεται τα εκφραστικά του μέσα. Γιατί καμιά σχολή δεν προσφέρει στη χώρα μας τέτοιου είδους ολοκληρωμένη εκπαίδευση. Κι όλο αυτό  καλύπτεται και  μέσα σε μια λογική ότι ο καλλιτέχνης είναι ταγμένος να υποφέρει. Όλοι είμαστε γεννημένοι να υποφέρουμε το ίδιο. Απλώς οι καλλιτέχνες έχουν βρει έναν τρόπο να εκφράζουν τα συλλογικά αυτά πάθη. Θα ‘θελα να δω ένα πανεπιστημιακό τμήμα υποκριτικής, σκηνοθεσίας, κινηματογράφου. Όμως επειδή τόσο η τέχνη όσο και η οποιαδήποτε πνευματική εξέλιξη των πολλών δεν είναι καθόλου βολική για το εκάστοτε «κατεστημένο», είναι επόμενο να υπονομεύεται και να απομένει πια στα χέρια μεμονωμένων ανθρώπων ή ομάδων το να κρατάνε ζωντανή τη φλόγα.     

Πως επιλέγεις τις συνεργασίες σου;

Μάλλον με το προσωπικό μου καλλιτεχνικό κριτήριο, όσο αυτό έχει προλάβει να διαμορφωθεί μέσα στα λίγα χρόνια που βρίσκομαι σ’ αυτό το χώρο. Κυρίως νομίζω λειτουργεί η χημεία τόσο με τους συνεργάτες όσο και με το ενδεχόμενο αντικείμενο της δουλειάς. Πόσο δηλαδή αισθάνομαι ότι μέσα από μια δουλειά θα έχω το έρεισμα ώστε να εκφραστώ καλλιτεχνικά αλλά και πόσο η ίδια η διαδρομή θα με πάει ένα ή πολλά στην ιδανική περίπτωση, βήματα πιο πέρα.

Ποιά κατά τη γνώμη σου είναι τα βασικά προσόντα ενός νέου δημιουργού;

Τα μόνα προσόντα που κατά τη γνώμη μου είναι απαραίτητα, είναι η βαθειά αγάπη για το αντικείμενό του και κατ’ επέκταση η όρεξή του για έρευνα και δουλειά πάνω σ’ αυτό.  Όλα τα επί μέρους προσόντα νομίζω μπορούν να κατακτηθούν πάνω σε αυτή τη βάση ή εμπεριέχονται μέσα σε αυτήν.

Τι πιστεύεις για τις θεατρικές ομάδες;

Η πρώτη μου θεατρική εμπειρία είναι μέσα σε μια θεατρική ομάδα, την ομάδα «Νάμα», και δεν μπορώ να απαντήσω τί πιστεύω αλλά τί ξέρω πια για αυτήν τουλάχιστον την ομάδα. Ξέρω λοιπόν ότι το δέσιμο, η κοινή καλλιτεχνική γλώσσα, η κοινή μέθοδος και το κοινό όραμα που χτίζεται μέσα σε μια ομάδα όπως αυτή, φέρνουν καλλιτεχνικά αποτελέσματα που μόνο να προτείνουν, να εισάγουν και να εδραιώσουν νέες καλλιτεχνικές τάσεις και πηγές αυθεντικής δημιουργίας μπορούν. Και είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πολλοί νέοι δημιουργοί αποφασίζουν να ενωθούν σε ομάδες και να μοιραστούν, να ερευνήσουν και να παρουσιάσουν από κοινού, τις ιδέες τους για το θέατρο.

Ποια είναι τα προσεχή σου σχέδια;

Τα σχέδιά μου προς το παρόν έχουν μάλλον να κάνουν με την παράσταση «La Chunga» που συνεχίζεται στο θέατρο «Επί Κολωνώ». Από κει και πέρα θα ήθελα πολύ να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο αλλά και να συνεχίσω τη μαθητεία μου στην υποκριτική με σεμινάρια και περαιτέρω έρευνα.