Εσύ και τα σύννεφά σου

του Ερίκ Βεστφάλ

Στην  δημοφιλή αυτή  κωμωδία του πολυπράγμονος γάλλου συγγραφέα,  η διαχείριση της εξουσίας  διυλίζεται  μέσα από το φάσμα της ψυχοπάθειας  και οι δράσεις εξελίσσονται εντός των πλαισίων μιας ιδιόρρυθμης οικογενειακής σύμβασης.

Η υπόθεση

Δύο ηλικιωμένες γυναίκες ζουν μόνες τους σε αυστηρή απομόνωση. Η Ερνεστίνα, εξ αιτίας του ψυχοπαθολογικού ψυχισμού της, έχει μια αρρωστημένη εξάρτηση από τους ουρακοτάγκους που υπήρξαν πειραματόζωα του πεθαμένου πατέρα της, ενός ιδιοφυούς επιστήμονα. Όταν οι κρίσεις της ξεφεύγουν από τον έλεγχο,  δολοφονεί βάναυσα τα ζώα. Η αδελφή της,  η Αντέλα αναλαμβάνει να δημιουργήσει γύρω της ένα προστατευτικό κλοιό για να την προστατεύσει από τις επιπτώσεις της ιδιόμορφης συμπεριφοράς της. Ως την στιγμή που δεν μπορεί πια να της εξασφαλίζει πειραματόζωα και τότε εκείνη αποφασίζει να τα αντικαταστήσει με ανθρώπινα πλάσματα.

Το έργο

Η Ερνεστίνα είναι μια ευφυής γυναίκα και με «εν δυνάμει» ικανή προσβασιμότητα στο κοινωνικό περιβάλλον. Αν και διαθέτει πνεύμα, χιούμορ, ανατρεπτική φαντασία και αντιληπτικότητα ανώτερη ενός κοινού μέσου όρου, περιορίζεται ψυχικά και πνευματικά από την βασανιστική, νευρολογική της  διαταραχή η οποία μειώνει τον έλεγχο των συναισθημάτων της και ορίζει γι’ αυτήν ένα πλαίσιο ζωής περιορισμένο μέσα στο ελεγχόμενο και οικείο περιβάλλον  του σπιτιού της. Η σχιζοφρένειά της  την φέρνει αντιμέτωπη με τον βίαιο εαυτό της μέσα από μια παρόρμηση σεξουαλικής υφής. Το πειραματόζωο-ουραγοτάγκος αποτελεί ολοφάνερα ένα σεξουαλικό διαστρεμμένο πρότυπο που ανταποκρίνεται στις ορμές μιας ανώριμης κι ανέκφραστης σεξουαλικότητας.   Όταν η απώλεια του υποκατάστατού της γίνεται οριστική εξ αιτίας της άρνησης του οικογενειακού φίλου και προμηθευτή ουρακοτάγκων να αντικαταστήσει το σκοτωμένο ζώο και κατόπιν η απώλεια οριστικοποιείται  με την διαμεσολάβηση του θανάτου του, η γηραιά γυναίκα βασανίζεται από την έλλειψη της παρουσίας του στη ζωή της και κυρίως από την απώλεια του περιοδικού ερεθισμού που της προκαλούσε η σχέση της μαζί του και που την οδηγούσε μετά την εκτόνωση του ψυχωτικού επεισοδίου στον κατευνασμό, σαν ένα είδος αδόκιμης θεραπευτικής αγωγής.  Η αδελφή της άρρωστης γυναίκας και προστάτις της, η Αντέλα, έχει θυσιάσει σχεδόν κάθε απόλαυση της ζωής της στο βωμό της φροντίδας της ανυπεράσπιστης, όπως την θεωρεί και ψυχικά ανήλικης αδελφής της , χωρίς όμως να έχει την συνειδητότητα  να αντιληφθεί πως η προστατευόμενή της δεν είναι ούτε απροσάρμοστη, ούτε εκκεντρική, ούτε κακομαθημένη αλλά αθεράπευτα πλέον παραδομένη στην ψυχική της διαταραχή. Η παρουσία κι η στάση του άντρα-προστάτη και φίλου της οικογένειας, του Ζομπρόβιτς δεν καταφέρνει να φέρει την ποθούμενη ισορροπία γιατί η λογική του επιχειρηματολογία δεν βρίσκει αντίκτυπο στην συναισθηματική υπόσταση αλλά και στην ηθική αντίληψη της Αντέλας η οποία αρνείται να αποδεχτεί  την αναγκαιότητα του εγκλεισμού της προστατευόμενης της σε ίδρυμα αποκατάστασης. Ο διάλογος ανάμεσα τους όμως μας  δίνει μια εικόνα του εκλιπόντος «πατέρα-προτύπου», του μεγαλοφυούς επιστήμονα που ανέθρεψε τα κορίτσια του σ’ ένα ιδιόμορφο περιβάλλον δίνοντάς τους μια εικόνα του κόσμου και της κοινωνίας διαστρεβλωμένη από την εμμονική του προσήλωση στην έρευνα και εξ αιτίας της ιδιόμορφης πνευματικής του φύσης.  Ο άντρας   που γοητεύεται τόσο από την πορεία της έρευνάς του ώστε να εναποθέτει στα πειραματόζωά του όλο του το ενδιαφέρον, γίνεται για τα νεαρά τότε κορίτσια το πρότυπο του αρσενικού και μεταθέτει το ερωτικό ενδιαφέρον της Ερνεστίνας από τους υγιείς άντρες του περιβάλλοντός της στα ίδια τα πειραματόζωα, διαστρέφοντας την σεξουαλική της αφύπνιση σε μια παρά φύσιν ερωτική έλξη προς το αντικείμενο του πειράματος. Η Αντέλα στον αντίποδα αυτής της διαστροφής υποφέρει από την δική της παράνοια, μια αφύσικη προσήλωση σε παράλογες ηθικές αξίες και  αρρωστημένη συναισθηματική εξάρτηση που την απομακρύνει από τις φυσιολογικές, βιολογικές της παρορμήσεις και την εκπλήρωση των φυσιολογικών της αναγκών. Η Αντέλα δεν είναι σε θέση να απεγκλωβιστεί από την εξάρτησή της προς την αδελφή της με τον ίδιο τρόπο που κι η Ερνεστίνα δεν μπορεί να απαγκιστρωθεί από το πάθος της για τα πειραματόζωα, τα οποία μόνο η αδελφή της μπορεί να της εξασφαλίζει.  Αμφίδρομη εξάρτηση που οδηγεί  απρόσκοπτα στο δραματικό φινάλε. Ο εγκλεισμός στην τρέλα πέρα από την γοητευτική και μαγική του διάσταση, είναι για τις δύο αδελφές μαρτύριο και ταυτόχρονα λύτρωση. Ο εμπορικός αντιπρόσωπος που εμφανίζεται για να φέρει στην ουσία τη λύση του δράματος είναι ένας εκπρόσωπος του υποκριτικού και εκμεταλλευτικού κόσμου από τον οποίο έχουν αποσυρθεί οι ηρωίδες, ένα ζωντανό σπάραγμα πραγματικής ζωής τόσο απόκοσμο για την Ερνεστίνα ώστε να αφυπνίσει το πεινασμένο της ερευνητικό ενδιαφέρον και την κοιμισμένη της σεξουαλική νεύρωση. Αντικαθιστά όπως ήταν επόμενο τον επισκέπτη με τον ουρακοτάγκο και ο περίκλειστος κόσμος της έρχεται σε αντιπαράθεση με τον εχθρικό, κοινωνικό περίγυρο. Ο άντρας που έρχεται να πουλήσει, ξέρει πολύ καλά τους κώδικες της επιβίωσης και τους χρησιμοποιεί μόλις αντιλαμβάνεται πως υπάρχει μια υπόνοια κέρδους. Καταφέρνει όμως να επιβιώσει και να ξεγλιστρήσει από την παγίδα των γυναικών οι οποίες αναγκαστικά έρχονται αντιμέτωπες. Τότε η Ερνεστίνα, μη έχοντας άλλη διέξοδο για να εκτονώσει την ψύχωσή της, παγιδεύει την ίδια της την αδελφή και απολαμβάνει το ύστατο, το πιο ενδιαφέρον από όλα της τα πειράματα. Το ξεγύμνωμα της ψυχής της αδελφής της είναι γι’ αυτήν μια ανακουφιστική εκτόνωση κι η περιπέτεια της διαστροφής της εκφυλίζεται εν τέλει σε  αδιαπραγμάτευτη, καταστρεπτική άσκηση εξουσίας.  Η αντιπαράθεση είναι βίαιη καθώς κι η Αντέλα για πρώτη φορά χάνει την μοναδική της ισχύ που δεν είναι άλλη από τον ολοκληρωτικό έλεγχο της ζωής της αδελφής της υπό το πρόσχημα της συμπόνιας, της αγάπης, της αφοσίωσης. Αποφασίζει τότε να περάσει στην αντεπίθεση και παραδίδεται στο θάνατο παρασύροντας μαζί της στον όλεθρο και την παρανοϊκή σύντροφο όλων των χρόνων της ζωής της, το αρρωστημένο υποκατάστατο του κάθε αρσενικού που θα μπορούσε να διεκδικήσει και που υπό το πρόσχημα της αποστολής της δεν κατέκτησε και δεν απόλαυσε εν τέλει.  Σ’ αυτήν την μάχη που δεν έχει  νικητή αλλά μόνο ηττημένους κι οι δύο αδελφές θα πληρώσουν το αναμενόμενο τίμημα.  Η «αγάπη» που και η τρέλα αλλά και η λογική ύμνησαν, διαρρέει , αυτοακυρώνεται, καθώς οι εσώτερες προθέσεις αποκαλύπτονται  κι  η «μαγεία» που και η τρέλα και η λογική έσπειραν,  γίνεται το ανθρωποφάγο φυτό, προορισμένο  να επιτύχει  την αλληλοεξόντωση των σπορέων του, μετουσιώνοντας έτσι την κωμωδία σε δράμα και ολοκληρώνοντας την,  υπό όρους τραγωδίας.

Η παράσταση

Το βραβευμένο αυτό έργο ανέλαβε να σκηνοθετήσει φέτος ο Κοραής Δαμάτης, επιχειρώντας να αναδείξει όχι μόνο τα κωμικά του στοιχεία αλλά και  τις αδιόρατες πτυχές του παράλογου και του θρίλερ. Η  εξαιρετική μετάφραση της Χαράς Μπακονικόλα που αναδεικνύει τον ρέοντα λόγο, την αμεσότητα των διαλόγων  και την ουσία των χαρακτήρων,  γίνεται για τον ταλαντούχο σκηνοθέτη, το εργαλείο, ώστε να δημιουργηθεί μια παράσταση συμπαγής,  σπαρταριστή και  ατμοσφαιρική. Η αντίστιξη ανάμεσα  στο κωμικό και το δραματικό που αναδεικνύεται κι από τους αριστοτεχνικούς φωτισμούς, εντείνει το ενδιαφέρον κι υποβάλλει πειστικά τις επί μέρους ατμόσφαιρες.

Η ευφυής σκηνοθεσία βρίσκει το αντίκρισμά της στην ερμηνευτική δεξιότητα των ηθοποιών. Η Αντιγόνη Βαλάκου χάρη στον  θαυμάσιο έλεγχο των εκφραστικών της μέσων, καταφέρνει  να υποστηρίξει  με επάρκεια τις αντιφάσεις του ρόλου της Ερνεστίνας και να αποδώσει σε ίσα μέρη τη μαγεία και την απειλή που ενσπείρει η ηρωίδα. Η Σμαράγδα Σμυρναίου ενσαρκώνει μια συγκρατημένη και μελαγχολική Αντέλα,  αναδεικνύοντας  με υποκριτική δεξιοτεχνία τις αποχρώσεις του χαρακτήρα της  και αποκαλύπτοντας με θαυμαστό  μέτρο τις υποβόσκουσες δυναμικές της.  Ο Αντώνης Θεοδωρακόπουλος ζωντανεύει έναν εξαιρετικό  πλασιέ με χιούμορ,  αυθεντικότητα και έμπνευση. Ο Δημήτρης Μπικηρόπουλος  υποδύεται τον  Ζουμπρόβιτς  με ευαισθησία και συνέπεια.

Μετάφραση: Χαρά Μπακονικόλα

Σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια: Κοραής Δαμάτης

Γλυπτά: Θόδωρος Καβάσης
Συρμάτινα γλυπτά: Σωκράτης Παπαδόπουλος

Μουσική: Χρίστος Θεοδώρου

Παίζουν: Αντιγόνη Βαλάκου

Σμαράγδα Σμυρναίου

Αντώνης Θεοδωρακόπουλος

Δημήτρης Μπικηρόπουλος

Τα τραγούδια της παράστασης ερμηνεύουν: Χαρά Κεφαλά, Βικτωρία Ταγκούλη

Απο την Τετάρτη 3 Μαρτίου τον ρόλο της Αντέλα ερμηνεύει η Ιλιάδα Λαμπρίδου αντί της Σμαράγδας Σμυρναίου.

Βήμα Αγγέλων

Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια

Τηλ. 210-5242211-213

e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.

www.agelonvima.gr

Μέρες και ώρες παραστάσεων:

Τετάρτη λαϊκή απογευματινή 7.15 μμ, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 9.15 μμ, Σάββατο λαϊκή απογευματινή 6.15 μμ, Κυριακή 7.15 μμ