Σχετικά άρθρα
STIMULUS |
Συντάχθηκε απο τον/την Μαρία Κυριάκη | |||
Πέμπτη, 15 Δεκέμβριος 2011 19:15 | |||
Οι STIMULUS και το «Τέλμα»
Η ομάδα ανεβάζει φέτος την παράσταση «Τέλμα» και μας βυθίζει σε μια ονειρική και βαθύτατα μελαγχολική ατμόσφαιρα όπου η σιωπή γίνεται πιο αποκαλυπτική απ’ το λόγο κι η παραδοχή πιο ευοίωνη απ’ την λήθη.
Η παράσταση παρουσιάζεται στη φιλόξενη στέγη του Bios που είναι και συμπαραγωγός, έως και τις 17 Ιανουαρίου 2012, κάθε Δευτέρα και Τρίτη. Στόχος της είναι μέσα από προσωπικά κείμενα – εξομολογήσεις των μελών της ομάδας να μιλήσει για τη σημερινή εποχή και το τέλμα που τη χαρακτηρίζει. Μιλήστε μου για την ως τώρα πορεία σας
Μιχάλης: Η ομάδα «Stimulus» δημιουργήθηκε ουσιαστικά στις αρχές του 2010. Η πρώτη δουλειά με την οποία συστήθηκε στο κοινό ήταν η παράσταση «Μαρτυρώ» που παρουσιάστηκε στην σκηνή Black Box του θεάτρου «Επί Κολωνώ» τον Μάιο του 2010. Η παράσταση εκείνη δραματουργικά ανήκε στο χώρο του documentary theatre, αντλώντας το υλικό της από μαρτυρίες βασανισθέντων από την Γερμανία του 1940 έως το Ιράν του 2005, το Γουαντάναμο, το Άμπου Γκράιμπ έως και το Σικάγο του 2008. Η δεύτερη πρόταση της ομάδας είναι η παράσταση «Τέλμα».
Ας μιλήσουμε για το «Τέλμα». Δύο ηθοποιοί μονολογούν αλλά ταυτόχρονα αόρατα συμπλέκονται. Πως θα ορίζατε το εσωτερικό τοπίο του άντρα σε αντιπαράθεση με αυτό της γυναίκας; Που ο άντρας κι η γυναίκα έρχονται σε διάσταση και που σε αλληλεπίδραση; Βάσω: Ο άντρας έχει μέσα του οργή, θυμό, βιώνει αρχέγονα ένστικτα. Φαίνεται να έχει άλυτα εσωτερικά θέματα που τον βασανίζουν. Έχει απόλυτη ανάγκη για δικαίωση μα με έναν τρόπο εξωστρεφή, ρίχνοντας τις ευθύνες στους άλλους, μη κοιτώντας καθόλου τις δικές του ευθύνες. Από την άλλη η γυναίκα έχει περάσει από την θέση του άντρα και πλέον με ένα τρόπο ξέρει πια… έχει περάσει το ποτάμι και πάει προς το φώς προς την λύτρωση, προς την λύτρωση της. Δεν είναι πια θυμωμένη με τους άλλους έχει θυμώσει παλιά… τους κατανοεί πια… Έχει μια σοφία μια ηρεμία μια γνώση… έχει φτάσει πολύ χαμηλά έχει υπάρξει και εκείνη «άγριο ζώο, θυμωμένο». Τώρα οδεύει προς το φώς προς την αγάπη και την κατανόηση. Αυτοί οι δυο λοιπόν είναι ίδιοι και τελείως διαφορετικοί, θαρρείς… Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν μια σπείρα… Μιχάλης: Ο άντρας που συναντούν οι θεατές της παράστασης έχει απορίες, προβληματισμούς και ερωτήματα. Καταλαβαίνει το παιχνίδι του κόσμου, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο για αυτόν να υπάρξει σε αυτό. Το καταλαβαίνει, αλλά δεν το κατανοεί απόλυτα. Τον απασχολούν τα σημερινά αδιέξοδα, οι ακυρώσεις κάθε ανθρώπου και προσπαθεί να βρει και τρόπους όχι απαραίτητα για να ξεφύγει από το προσωπικό του τέλμα (και μάλλον κάθε ανθρώπου), αλλά για μπορέσει να υπάρξει δημιουργικά σε αυτό. Διερωτάται και αμφισβητεί τον κόσμο, την κοινωνία και επαναδιαπραγματεύεται τη σχέση του όχι μόνο με το σύμπαν, αλλά και με την ύπαρξή του. Θεωρώ, πως αυτοί οι δυο άνθρωποι συναντούνται στις προθέσεις τους σε σχέση με το σήμερα, στην πρόθεσή τους να μιλήσουν, να εξομολογηθούν αυτά που τους «καίνε». Αυτό που τους διαφοροποιεί είναι η ενέργεια που χειρίζονται αυτό το υλικό: ο άνδρας είναι περισσότερο εξωστρεφής και εξωγενής, φωνάζει γιατί δεν μπορεί να μιλήσει σιωπηλά πλέον.
Ποιες είναι οι αιτίες της παγίδευσης στο τέλμα και ποιες διέξοδοι-αδιέξοδα προτείνονται; Βάσω: Μπορούμε θαρρώ να είμαστε συνέχεια σε ένα τέλμα… μπορούμε θαρρώ να βρίσκουμε κάθε στιγμή αιτίες για να μην μετακινηθούμε ούτε ρούπι από το τέλμα… Ποιος είπε πως η ζωή είναι εύκολη; Η μόνη διέξοδος μας για μένα είναι η συνεχής παρατήρηση και η εξέλιξη μας μέσα απ’ αυτή την παρατήρηση… Η πορεία μας προς την «σοφία», προς το «φώς», προς την «λύτρωση». Μιχάλης: Νομίζω ότι η σημαντικότερη αιτία παγίδευσης στο τέλμα είναι οι δικές μας αδύναμες, μη στιβαρές αντιστάσεις. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται, στην αντίληψή μου, απόλυτα στο εξωτερικό αλλά στο εσωτερικό. Ανέκαθεν ο κόσμος αντιμετώπιζε προβλήματα. Αυτό που νομίζω ότι χωλαίνει στην εποχή μας είναι η ικανότητά μας να μείνουμε ψύχραιμοι και εστιασμένοι στον εαυτό μας και τις προσωπικές μας ανάγκες και στόχους ίσως επειδή καθένας μας δεν γνωρίζει ακριβώς αυτές τις παραμέτρους. Η παράσταση εισηγείται κάποιες διεξόδους στις οποίες στρέφονται οι άνθρωποι σε περιόδους «κρίσης»: Την θρησκεία, το θάνατο, την οικογένεια, την επανάσταση, τον έρωτα και τόσα άλλα. Όλα αυτά, ωστόσο, λέγονται όχι με διδακτικό χαρακτήρα, αλλά με διάθεση να ερεθιστεί η αντίληψη του κοινού προς αυτήν την προβληματική.
Πως ο έξω κόσμος επιδρά στην ψυχοσύνθεση αλλά και στις αντιδράσεις των ηρώων και με ποιο τρόπο αυτοί επηρεάζουν το εξωτερικό τους περιβάλλον μέσα από τις αδιαμόρφωτες εσωτερικές παρορμήσεις κι αντιδράσεις τους; Βάσω: Ο εξωτερικός κόσμος είναι ο καταλύτης, είναι αυτός για τον οποίο γίνονται όλα… Είναι ο μοναδικός λόγος ύπαρξης αυτών των δυο… Και έτσι ανάλογα με εκείνους και με το κάθε χρονικό σημείο αντιδρούν… Έτσι εξελίσσονται και υπάρχουν και βυθοσκοπούνται μέσα από τον κόσμο. Μέσα από εκείνους… Μιχάλης: Σίγουρα οι ήρωες είναι «σεισμογράφοι» του καιρού τους. Νοιώθουν τις δονήσεις του κόσμου και της πραγματικότητας , με αποτέλεσμα να επηρεάζουν, αλλά και επηρεάζονται άμεσα . Ακριβώς επειδή βρίσκονται σε διάλογο με τους εαυτούς τους και την εποχή τους, η στάση τους στα πράγματα επηρεάζει και το εξωτερικό περιβάλλον. Η τελευταία αυτή παρατήρηση είναι για εμένα πολύ σημαντική, καθώς συνιστά μια δυναμική για την εποχή μας: η δυνατότητα μικρών, προσωπικών, ατομικών αντιδράσεων που θα διαμορφώσουν μια διαφορετική, καινούργια πραγματικότητα.
Είναι η ρουτίνα, ο φόβος, το ανικανοποίητο, το συναισθηματικό φορτίο του παρελθόντος ή και τι άλλο που καθορίζουν την τραυματική ψυχοσύνθεση και την αρνητική στάση των ηρώων; Βάσω: Είναι όλα, είναι όλη τους η ζωή όλη τους η ύπαρξη… Όλα… Μιχάλης: Είναι όλα αυτά, νομίζω, όπως και τόσα άλλα. Σίγουρα, οι ματαιώσεις, η έλλειψη τόλμης, το παρελθόν και τα βιώματα λειτουργούν καταλυτικά για το μέλλον και την ύπαρξη του ανθρώπου. Αυτό που νομίζω δρα αδιαπραγμάτευτα αρνητικά είναι η έλλειψη αυτογνωσίας κι η έλλειψη επικοινωνίας. Δεν μας γνωρίζουμε αρκετά και δε συνομιλούμε ουσιαστικά. Άρα, τραυματιζόμαστε και τραυματίζουμε, υπάρχουμε προβληματικά και συμπλεγματικά. Για μένα αυτό είναι το τέλμα της εποχής και όχι «εξωτερικοί» παράγοντες όπως η έλλειψη χρημάτων ή η ανασφάλεια.
Ο έρωτας, η επανάσταση πως ενεργοποιούνται και πως αποδυναμώνονται; Ποια τα κοινά τους σημεία; Βάσω: Ο έρωτας είναι επανάσταση για μένα… Όλα ξεκινούν και τελειώνουν εκεί…. Όλα ξανά αρχίζουν και όλα τελειώνουν για ένα πάθος. Όποιο ο καθένας επιλέξει στην ζωή του… Χωρίς πάθος, ζωή μισή… Μιχάλης: Νομίζω πως τόσο ο έρωτας, όσο και η επανάσταση ενεργοποιούνται, σε μεγάλο βαθμό, ασυνείδητα. Ενεργοποιούνται όταν ο άνθρωπος έχει φτάσει στο σημείο που αυτά είναι να συμβούν. Από αυτή στην άποψη υπάρχει ένα κοινό σημείο μεταξύ τους. Αποδυναμώνονται από αγκυλώσεις που δε συνάδουν με την ίδια τη φύση αυτών των διαδικασιών. Τι θέλω να πω; Στην αρχή ο έρωτας είναι ανιδιοτελής και άδολος. Το ίδιο και η επανάσταση. Όταν εισέρχονται δεύτερες σκέψεις, ανασφάλειες και σκοπιμότητες και οι δυο αυτές αρετές εκπίπτουν στο αντίθετό τους. Ο θάνατος πως ορίζεται και τι προοπτικές εμφανίζει; Βάσω: Θάνατος… Μόνο ο ψυχικός θάνατος είναι ο ΘΑΝΑΤΟΣ…Ο θάνατος όταν έχεις αγγίξει την προσωπική σου λύτρωση δεν υφίσταται Είναι απλά μια συνέχεια μια εξέλιξη για όλα τα πλάσματα… Μιχάλης: Ο θάνατος ορίζεται μάλλον ως η λήξη μιας υλικής πορείας. Αν είναι επιλογή, τότε συνιστά μια συνειδητή στάση ζωής, πράγμα το οποίο ίσως να φαίνεται λίγο οξύμωρο, αλλά απόλυτα θεμιτό: να πεθαίνεις ζώντας ή να ζεις πεθαίνοντας. Άλλωστε, στη ζωή μας όλοι μας αντιμετωπίζουμε μικρούς καθημερινούς «θανάτους». Δεν ξέρω τι προοπτικές μπορεί να εμφανίζει. Μάλλον η πιο ουσιώδης προοπτική είναι η ανακούφιση από όλο το βάρος που λέγεται «ζωή», αν το βιώνεις ως τέτοιο.
Ποια είναι η ευεργεσία και ποια η καταδίκη της σιωπής; Βάσω: Η σιωπή είναι η λύτρωση… Θα συμβεί όταν το σώμα θα την έχει ανάγκη πια… Όταν η βουτιά μέσα σου θα είναι τόσο βαθιά που μόνο σιωπή θα αποζητάς… Εκεί η σιωπή θα είναι τόσο δυνατή τόσο εκκωφαντική... Δεν θα θέλεις να φύγεις από εκεί… Μιχάλης: Χαίρομαι πολύ που αντιλαμβάνεστε τον ευεργετικό ρόλο της σιωπής, αντίθετα από την συνηθισμένη αντίληψη της σιωπής ως παύσης, ως ανακοπής μιας διαδικασίας. Αγαπώ πολύ τη σιωπή, ιδιαίτερα στο θέατρο, υπό τη συνθήκη ότι κάτι συνεχίζεται, ότι είναι ο χώρος εκείνου του χρόνου που επιτρέπει στα πράγματα να λειτουργήσουν καταλυτικά. Για μένα, η σιωπή αφήνει ένα σημαντικό ίζημα κάποιας εκκρεμότητας. Αυτό είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί τον ευεργετικό από τον αρνητικό ρόλο της σιωπής. Αν συνεχίζεις να εμπλέκεσαι σιωπώντας τότε ευεργετείσαι, αν όχι βιώνεις τη σιωπή ως αβάσταχτο βάρος.
Πείτε μου τώρα τι σημαίνει το όνομα της ομάδας και πως το εμπνευστήκατε;
Μιχάλης: Σημαίνει ερέθισμα, «κέντρισμα», κινητοποίηση και αποτυπώνει άμεσα και ειλικρινά την πρόθεσή μας σε σχέση με την τέχνη και τη δημιουργία. Υποδηλώνει όχι μόνο τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα πράγματα, αλλά και τη σχέση όχι μόνο με το ίδιο το καλλιτεχνικό έργο , αλλά -ελπίζουμε- και με το κοινό. Ερεθίζουμε τις αισθήσεις μας και ελπίζουμε να ερεθίσουμε και τις αισθήσεις του κοινού μας.
Ποια είναι τα μέλη της ομάδας και πως συναντηθήκατε;
Μιχάλης: Τα μέλη της ομάδας- μέχρι στιγμής- είναι τρία. Ο συνδετικός κρίκος της ομάδας είναι ο Μιχάλης Παλίλης, ο οποίος έχοντας συναντηθεί με την Βάσω Καμαράτου (μαθητεύοντας μαζί σε ένα σεμινάριο στο «Επί Κολωνώ») και με την Βιργινία Κλαστάδα (επαγγελματικά σε μια παράσταση) πρότεινε στις έτερες δημιουργούς των «Stimulus» την ιδέα συνεργασίας και δημιουργίας της ομάδας αυτής.
Ποιοι είναι οι στόχοι της ομάδας σας και ποια η κατευθυντήριος γραμμή;
Μιχάλης: Ο κυριότερος στόχος της ομάδας είναι η δημιουργία παραστάσεων και performances που να δοκιμάζουν τα όρια. Αυτό που θέλουμε είναι να δημιουργήσουμε έργα και παραστάσεις που να εγγράφονται όχι μόνο σ’ εμάς, αλλά, ελπίζουμε, και στο κοινό. Να μιλήσουμε για πράγματα που μας αφορούν και ενδιαφέρουν. Η σχέση όλων μας με την ομάδα είναι πολύ σαφής: να συναντιόμαστε και να παράγουμε παραστάσεις μονάχα όταν έχουμε κάτι να πούμε. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να συνομιλούμε με τα πράγματα που μας «καίνε» και να υπάρχουμε και μετά το τέλος της παράστασης, μέσα από τους θεατές μας.
Πως λειτουργείτε στην διάρκεια των προβών;
Μιχάλης: Η διαδικασία της πρόβας είναι μια «ανοιχτή» διαδικασία. Ο καθένας μας μπορεί να εκφέρει άποψη για το τελικό κείμενο και για την μορφή της παράστασης. Ο καθένας κομίζει στην πρόβα τα «ερεθίσματά» του και ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει σε αυτήν προσωπικές του οπτικές. Σίγουρα υπάρχει αυτός που αποφασίζει, τελικά αλλά η διαδικασία είναι δημιουργική, δημοκρατική και με κυριότερο κριτήριο αν το αποτέλεσμα είναι σε αρμονία με την υποκριτική λειτουργία του ηθοποιού και σε διάλογο με το τί θέλει να πει ουσιαστικά η παράσταση. Με τι κριτήρια διαλέγετε το ρεπερτόριό σας;
Μιχάλης: Το κυριότερο κριτήριο είναι αν αυτό που θέλουμε να πούμε μας αφορά, μας κινητοποιεί, μας εμπλέκει . Αυτό το «κάτι» μπορεί να είναι μια ιδέα, ένα κείμενο, μια φωτογραφία, ένας πίνακας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να είμαστε παρόντες και ουσιαστικοί. Να είμαστε ειλικρινείς και καίριοι.
Πείτε μου για την ως τώρα εμπειρία σας όσον αφορά το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Βάσω: Κάθε φορά είναι και μια μοναδική εμπειρία. Κάθε φορά ανακαλύπτουμε και κάτι άλλο. Κάθε φορά είναι ιδιαίτερη και κάθε φορά περιμένουμε για το παρακάτω, για την συνέχεια.
Πως εξασφαλίζετε χώρο και τι πρόβλημα αντιμετωπίζετε;
Βάσω: Μέχρι τώρα δεν έχουμε αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα και με τις δυο παραστάσεις μας -η πρώτη στο «Επί Κολωνώ» και τώρα η δεύτερη στο «bios»-. Η συνεργασία είναι άψογη. Έχουμε την απόλυτη στήριξη σε όλα τα επίπεδα και πολύ τους ευχαριστούμε για αυτό.
Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;
Βάσω: Το κοινό είμαστε εμείς είμαστε η καρδιά του. Δίνουμε τον εαυτό μας και την ψυχή μας. Κάθε παράσταση είναι ζωντανός οργανισμός οπότε τα περιμένουμε όλα....
Τι στήριξη έχετε και τι παραπάνω θα επιθυμούσατε από τους πολιτιστικούς φορείς; Βάσω: Εάν εννοείτε τις επιχορηγήσεις, δεν έχουμε στήριξη γιατί δεν έχουμε ζητήσει. Εάν ζητήσουμε θα σας πούμε τι απέγινε.
Σας εξασφαλίζει η εργασία σας στην ομάδα προς το ζην ή την αντιμετωπίζετε σαν καλλιτεχνική ανάγκη και εργάζεστε αλλού για να βιοποριστείτε;
Βάσω: Σαν καλλιτεχνική ανάγκη και μόνο. Η εργασία που μας εξασφαλίζει τα προς στο ζην είναι τελείως διαφορετική.
|