Τα παιδιά του ήλιου

του Μαξίμ Γκόργκι

Το 1905, ο Μαξίμ Γκόρκι, «συνεχίζοντας από κει που σταμάτησε ο Τσέχωφ», γράφει το έργο του «Τα παιδιά του ήλιου» ενώ βρίσκεται ακόμα στη φυλακή μετά την αιματηρή καταστολή των μεγάλων διαδηλώσεων στην Αγία Πετρούπολη από τη φρουρά του τσάρου, που πυροδότησε ουσιαστικά την πρώτη ρωσική επανάσταση.

Οι ήρωες διαθέτουν αυτή την σπάνια χάρη να είναι ταυτόχρονα καλοί και κακοί, ο ένας τους είναι αδιάφορος για όλα αλλά έχει το χάρισμα της επιστημονικής γνώσης και έμπνευσης, η άλλη είναι φιλάσθενη κι ανίσχυρη ψυχικά αλλά έχει μέσα της στοργή, άλλη πάλι είναι κοινότοπη κι ανόητη αλλά της δίνει ο ερωτικός πόνος ένα βάθος και μια ποιότητα ξεχωριστή, ο άλλος είναι σκληρός και κυνικός αλλά η αλαζονεία του στολίζεται από έναν γοητευτικό σαρκασμό κι ο άλλος μέσα στην δίνη του έρωτα χωρίς ανταπόκριση, γίνεται έρμαιο αλλά το χιούμορ του εξωραΐζει την ταπεινωτική εμμονή του. Η νταντά είναι δεσποτική κι εκνευριστική αλλά κρύβει μέσα της τρυφερότητα και έγνοια μητρική, ο χωριάτης δέρνει τη γυναίκα του αλλά διαθέτει μια αφοπλιστική αυθεντικότητα. Τα μέλη της παρακμασμένης οικογένειας κι οι φίλοι τους, κυκλοφορούν νωχελικά στο ευρύχωρο σαλόνι της αστικής έπαυλης σαν υπνοβάτες, χασομερώντας και σκοτώνοντας τον χρόνο, ανταλλάσσοντας κοινοτοπίες, επιδιώκοντας ανέφικτους έρωτες, εκθέτοντας τραύματα πολυτελείας σαν τους ήρωες του Βυσσινόκηπου ή επιχειρώντας το πείραμα που θα φέρει την επιστημονική αποκάλυψη, ενώ έξω από τις πόρτες τους εξαπλώνεται η θανατηφόρα χολέρα καταβροχθίζοντας ζωές και γιγαντώνοντας την απελπισία του πλήθους. Οι ήρωες του έργου, ακόμα και η νταντά που ανήκει στα λαϊκά στρώματα, βρίσκονται όλοι τους, ο καθένας με τον τρόπο του αποκομμένοι από τους εκπροσώπους μιας εξαθλιωμένης, αμόρφωτης, βίαιης αλλά και παλλούσης από ζωή, λαϊκής μάζας που εισχωρεί από τις ρωγμές της καθημερινότητάς τους χωρίς όμως να καταφέρνει να αφυπνίσει την συνειδητότητα τους και να τους θέσει αντιμέτωπους με την αλλαγή. Μια αλλαγή που θα τους οδηγήσει στην κόψη των καιρών τους όταν πια θα είναι πολύ αργά για να προστατευτούν, όταν το πλήθος θα βρεθεί εξαγριωμένο έξω από τις πύλες της έπαυλης αλλά και της ζωής τους, διεκδικώντας μέρος της δυσοίωνης ευδαιμονίας τους και φέρνοντας σαν αντάλλαγμα ένα γενναίο κομμάτι της δικής του, ωμής απελπισίας. Εδώ έχουμε και το νέο στοιχείο που εμβολίζει ο Γκόργκι στην τσεχωφική φόρμα του, το πολιτικό. Οι εξαγριωμένοι εκπρόσωποι ενός τυφλού, προκατειλημμένου πλήθους, δεν διαθέτουν ούτε συνείδηση ούτε μεγάλα ιδανικά αλλά έχουν βάλει σε κίνηση ένα μηχανισμό που θα γκρεμίσει τον παλιό κόσμο και θα γιγαντώσει την επανάσταση, φέρνοντας την ανατροπή της παλαιάς τάξης πραγμάτων.

Το τέλος της αθωότητας αλλά και της νωθρότητας που τους διακατέχει, έρχεται. Οι θεωρητικές κι υπαρξιακές αναζητήσεις τους αποτυγχάνουν να οδηγήσουν σε ένα διέξοδο όπως ακριβώς και τα αποτυχημένα πειράματα του Προτάσωφ, η νοσταλγία για τις μέρες της ακμής που έχουν ανεπιστρεπτί περάσει, η πίστη στην εξέλιξη που ευαγγελίζονται, δεν έχουν την δύναμη να γίνουν ασπίδες προστασίας κι οδηγούνται στην πτώση τους εξ αιτίας της ναρκισσιστικής τους εμμονής σ’ ένα προστατευμένο ουτοπικό σύμπαν το οποίο θα δεχτεί μέσα από τις ρωγμές του, ρωγμές που είχε επισημάνει η νταντά, σαν ρεύμα αφρισμένου ποταμού, την οργή του μανιασμένου πλήθους που θα τους καταστήσει εξιλαστήρια θύματα μιας αναπότρεπτης αλλαγής. Είναι βέβαια μόνο ένα κύλισμα του χρόνου, ένα τέλος εποχής γιατί σύντομα θα αποδειχθεί κυρίαρχη η διαχρονική συνθήκη που εκφράζει η προφητική φράση του Τσέχωφ από τις τρεις αδελφές, γραμμένη τέσσερα χρόνια πριν από τα «Παιδιά του Ήλιου» κι εκατόν-δέκα πέντε χρόνια πριν από τον δικό μας, τον παρόντα χρόνο: «Λοιπόν, ύστερ’ από μας , οι άνθρωποι θα πετούν με αερόστατο, θα χουν αλλάξει τη μόδα στα σακάκια τους, θ’ ανακαλύψουν ίσως την έκτη αίσθηση και θα την καλλιεργήσουν, όμως η ζωή θα μένει πάντα η ίδια, δύσκολη, γεμάτη μυστήριο και ευτυχία. Ακόμα και σε χίλια χρόνια ο άνθρωπος θα αναστενάζει όπως τώρα: Αχ τι δύσκολη που είναι η ζωή! κι ακριβώς όπως τώρα, θα φοβάται το θάνατο και δεν θα τον επιθυμεί…»… Θα έλεγα πως μία μόνο διαφορά ανιχνεύω ανάμεσα στο έργο αυτό του Γκόργκι και στην δραματουργία του Τσέχωφ και είναι πως ο δεύτερος, αφήνει μέσα από το έργο του να διαρρεύσει, μια ανάσα αιωνιότητας…

Ο Μαστοράκης έστησε την παράσταση με κεντρικό πεδίο δράσεων το αχανές σαλόνι της έπαυλης που περιλαμβάνει στο βάθος και το εργαστήριο ενώ ο κήπος βρίσκεται έξω από το οπτικό πεδίο του θεατή κι οι ηθοποιοί επιστρέφουν στα καθίσματα τους πλάι στους θεατές, κάθε φορά που βγαίνουν από την δράση. Χορογράφησε δεξιοτεχνικά τα πολλαπλά δρώμενα, όρισε με ακρίβεια τους ρυθμούς και συνέθεσε τις ερμηνείες με μέτρο και έμπνευση. Δημιούργησε μικρές εστίες δράσης που λειτούργησαν παράλληλα, ταυτόχρονα και σε σύγκρουση ώστε να αποδώσει το στοιχείο αυτό της δραματουργίας που αναπαριστά την καθημερινότητα, το σύνολο των προσώπων και τα άτομα στις προσωπικές τους εσωτερικές αναμετρήσεις, σε πολλά σημεία του έργου δε, όλα ταυτόχρονα. Έπαιξε με την αντίστιξη του χαμηλόφωνου και της έκρηξης ενώ ταυτόχρονα άφησε να διαρρεύσει το ανομολόγητο και το υπονοούμενο μέσα από λεπτομέρειες και μικρές, διακριτικές επισημάνσεις. Αξιοποίησε το χιούμορ και την εκρηκτικότητα των χαρακτήρων, χωρίς να παραμελήσει τις αντιφάσεις και τις εμμονές τους. Όρισε την απειλή χωρίς να την προδώσει, ανιχνεύοντας την, στον έξω κόσμο αλλά και στην εντός ατμόσφαιρα καθώς η φθορά μιας κοινωνικής συνθήκης που καταρρέει λειτουργεί σε αντίθεση και ταυτόχρονα πλήρη αρμονία με εκείνην του πλήθους που εισβάλλει ώστε να επιταχύνει την κατάρρευση της. Αξιοποίησε τις συγκινησιακές δυναμικές των ηρώων σε πλήρη ισορροπία με τις υπερβατικές τους προθέσεις, τις πρακτικές τους ανάγκες, τις αξίες, τα οράματα αλλά και τις εγγενείς τους αδυναμίες. Οι ηθοποιοί ερμήνευσαν τους ρόλους τους με συνέπεια ως προς το σκηνοθετικό όραμα, αποδίδοντας ωμά και ρεαλιστικά, με αυθεντικότητα και αμεσότητα, με χιούμορ και ευελιξία κι επίσης με μια σαγηνευτική θεατρικότητα, τα πρόσωπα του δράματος κι αξιοποιώντας τις πολλαπλές αποχρώσεις και τις αντιθέσεις τους. Οι παραστάσεις ολοκληρώνονται αυτή την εβδομάδα οπότε σπεύσατε στο Υπόγειο και δεν θα το μετανιώσετε.

Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου

Απόδοση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης

Σκηνικά-κοστούμια: Βασίλης Παπατσαρούχας

Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη

Παίζουν:

Μαρία Καλλιμάνη, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κλέων Γρηγοριάδης, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Χάρης Φραγκούλης

και οι : Αδριανός Γκάτσος, Άρης Ντελία.

Θέατρο Τέχνης-Κάρολος Κουν

Υπόγειο

Πεσμαζόγλου 5

Κέντρο

Τηλέφωνο: 210 3228706

Ημέρες παραστάσεων: Τετάρτη & Κυριακή στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15

Ως 7 Φεβρουαρίου

Τιμές εισιτηρίων:

Τετάρτη, Παρασκευή 15€ | 10€ (μειωμένο ) | 5€ (άνεργοι)

Σάββατο 18 € | 12€ (μειωμένο ) | 5€ (άνεργοι)

Κυριακή 16 € | 12€ (μειωμένο) | 5€ (άνεργοι)

Πέμπτη: 10 € γενική είσοδος

προπώληση: www.viva.gr