Γλέντι στον καιρό της πανούκλας

Διασκευή από το ποίημα του Αλεξάντρ Πούσκιν

Μια πρωτότυπα δομημένη διασκευή ενός ποιήματος του Πούσκιν που αφορά δύο ζευγάρια σε ψυχολογικό αδιέξοδο να «γιορτάζουν» το τέλος του κόσμου. Η παράσταση στήθηκε από μια νεοσύστατη ομάδα που εκμεταλεύτηκε το κατά δύναμιν τον απομακρυσμένο χώρο του Βυρσοδεψείου με ενδιαφέροντα και άνισα παράλληλα αποτελέσματα. Η ομάδα «Πυρ» λοιπόν μέσα σε μία ώρα, επιδιώκει να αναδείξει την παρακμή ενός πολιτισμένου κόσμου και μιας παγκόσμιας γεωγραφικά κοινότητας σε σήψη και αποσύνθεση.

Μιλώντας για το κοινωνικό υπόβαθρο του έργου, η Βουλγαράκη άγγιξε και χαμηλόφωνα σκηνοθέτισε ένα σκοτεινό ποίημα του Πούσκιν που επεξεργάζεται την καταστολή ενός πλανήτη σε ιδιωτική και δημόσια κρίση αξιών. Οι φιλοσοφίες, η εκπαίδευση, η οικονομία, όλα έχουνε εξαλειφθεί από μια θανατηφόρα νόσο που δεν οριοθετείται όμως αφήνονται ποικίλα υποννοούμενα. Η πανούκλα συμβολικά μπορεί να αφορά την ανθρώπινη απληστία και τις επιπτώσεις της σε αναφορά και με την ίδια την υπόσταση του καταραμένου σκηνικού. Ο «χάρος»-μεταφορέας όταν εμφανίζεται μια ακόμα φορά στη σκηνή μετά από το εναρκτήριο παραλήρημα του για την τελειωτική πανωλεθρία του δυτικού κόσμου, αποπνέει τη δυσοσμία της ιλαροτραγικής μετάστασης ενός καρκίνου ο οποίος είναι δυνατόν να μολύνει και την τωρινή ευάλωτη κατάσταση στην οποία ζούμε.

«Όλη η Αποκάλυψη είναι σαν ένας τεράστιος πόλεμος…του Καλού με το Κακό» σχολιάζει η Δέσποινα Κούρτη στη συνέντευξή της που διαβάζω στη Metropolis, «κι υπάρχει αυτό το κομμάτι που λέει ότι θα έρθει η στιγμή που οι άνθρωποι δε θα έχουν καν ανάγκη το φως του ήλιου, δεν θα υπάρχει θάνατος, δεν θα υπάρχει πόνος». Το ποιον των ερμηνειών κατά συνέπεια γίνεται ιδιαίτερα διεισδυτικό, έχοντας υιοθετήσει το πλέγμα αυτής της άποψης, με τον γκεστ σταρ χάρο και ιερέα (Γιώργος Παπαγεωργίου) προς το φινάλε, να στήνει μια ατμόσφαιρα οργής και τους Αργύρη Ξάφη – Δημήτρη Αγαρτζίδη να θυμώνουν συνειδητά, είρωνες μπροστά στο αχανές σκότος. Η Κούρτη εμφανίζεται σαν αγγελική νεράϊδα που κινείται όπως ένα «ορόσημο» παρθένας-Μαρίας, ενώ θα ήλπιζα σε μια ισοδύναμη ερμηνευτική παρουσία από την Αμαλία Καβάλη, η οποία περιορίστηκε σε μια ευγενή, συγκρατημένη περιγραφή του ρόλου της.

Είναι γεγονός όμως πως ενώ το φελιζόλ «αιμάτινο» σκηνικό από την Άννα Φιοντόροβα (κι η συνεχής αποδόμηση του από την ομάδα σα να βρίσκεται σε «χωράφι» ή σε κάποιο άστυ) συνοδεύεται επάξια από τον υποβλητικό, αχνό φωτισμό του Νίκου Βλασσόπουλου, η Βουλγαράκη κάπου χάνεται σκηνοθετικά. Προσφέρει απλόχερα ένα ρώσικο μυστικισμό στο ευρύ τοπίο της σκηνής και υπερέχει στην λειτουργική καθοδήγηση της οξείας σύσπασης του προσώπου των ηθοποιών, ειδικότερα στην άνευ όρων ηχητική μαγεία της φωνής της Κούρτη όταν γαληνεύει τη βουβαμάρα της «γιορτής». Εξορκίζει δε από το έργο τις τοπιογραφικές όψεις του κειμένου (όπου με τη σειρά του ο Πούσκιν είχε επηρεαστεί από το έργο του Τζον Γουίλσον «Πόλη της Πανούκλας», άρα αναμενόμενοι οι αναχρονισμοί) όμως δεν αποφεύγει την υπερβολή στο συμβολισμό. Είναι πραγματικά μια σκηνή ανθολογίας εκείνη στην οποία η τετράδα καταρρακωμένη από τη φθορά στο περιβάλλον της πλησιάζει κατά πάνω μας, ατενίζοντας έναν αόρατο ορίζοντα μέσα από βλέμματα σοκαρισμένα, απανθρακωμένα.  Είναι όμως αρκετό αυτό για να ορίσεις σκηνικά τις επιπτώσεις από ένα περιβάλλον που μένει βρώμικο και μολυσμένο; Αρπάζεις το σκέλος ενός ποιήματος όμως δε σημαίνει πως πρέπει αυστηρά να παραμείνεις προσκολλημένος στην ελλειπτικότητά του. Το μειονέκτημα συχνά, μπορεί ταυτόχρονα να αποδειχθεί κέρδος αλλά πάνω που νομίζεις πως απογειώνεται όλη αυτή η λακωνική αισθητική, η κραυγή παραμένει αμετάκλητα…βουβή.

Η μουσική υπόκρουση εντείνει ένα στήσιμο της παράστασης, συγγενές αισθητικά με underground πειραματική ταινία, το ψυχολογικό υπόβαθρο της (ετοιμοθάνατης;) τετράδας, με πρόσωπα λευκοβαμμένα και βλέμματα ξεστρατισμένα, γίνεται σαφές, ιδέες πανέμορφα πλασμένες πραγματώνονται αλλά αποδεικνύονται όχι τόσο λειτουργικές, όσον αφορά την κατάδυση στην κόλαση, όσο θα περίμενε ο ψαγμένος θεατής. Αν κι η πορεία προς τα βάθη της οδού Ορφέως είναι συμβολική όπως και να ‘χει.  Σίγουρα η…κοινωνική πανούκλα (αλλιώς σαπίλα;) είναι φανερή γύρω μας και είναι γοητευτικά σαδιστικό που η Βουλγαράκη την θέτει στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής της αναζήτησης αλλά θα χρειαζόταν μια πιο συγκροτημένη κι ενδελεχής προσέγγιση.

Μετάφραση: Λεωνίδας Καρατζάς
Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη
Σκηνικά-κοστούμια: Άννα Φιοντόροβα
Μουσική: Κωστής Κριτσωτάκης
Φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος
Σχεδιασμός μακιγιαζ: Εύη Ζαφειροπούλου
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αργύρης Ξάφης

Δέσποινα Κούρτη

Γιώργος Παπαγεωργίου

Δημήτρης Αγαρτζίδης

Αμαλία Καβάλη

Θέατρο «Βυρσοδεψείο»

Ορφέως 174

Βοτανικός

Τετάρτη ως Σάββατο στις 21:00
Κυριακή στις 19:15

Τηλέφωνο: 6908707881

Γενική είσοδος: 12 ευρώ
Μειωμένο (φοιτητικό, άνω των 65, άνεργοι): 10 ευρώ

Τηλεφωνική πώληση: 210 7234567, Ticket Services  
Ηλεκτρονική πώληση: www.ticketservices.gr

Διάρκεια: 60'