ΜΑΡΤΥΣ ΜΟΥ Ο ΘΕΟΣ |
Συντάχθηκε απο τον/την Παύλος Λεμοντζής |
Μάρτυς μου ο Θεός του Μάκη Τσίτα Πρώτα διάβασα το βιβλίο. Μερικές ώρες. Δε σου επιτρέπει, άλλωστε, ο Μάκης Τσίτας να τ’ αφήσεις. Δεν το ’θελε κι η ψυχή σου, εφόσον ο Χρυσοβαλάντης – τυπικός αντιήρωας της εποχής- ήσουν εσύ. Τον βρίσκεις στον εαυτό σου. Είτε στην αρχή ή στη μέση, σίγουρα στο τέλος. Ένας ξεβράκωτος Νεοέλληνας μέσα στη δίνη των μνημονίων που ’φεραν τα λάθη όλων μας, μέσα στη μοναξιά που σ’ εξόρισε ο φιλοτομαρισμός των ανθρώπων γύρω σου και , για να μην πετάξεις τις ευθύνες σου, η ημιμάθεια που είναι ο σύντροφός σου και το λάθος που ’γινε η σημαία σου. Απ’ τα είκοσι, τα τριάντα, σαράντα, πενήντα. Τσαλαβουτάς κι εσύ όπως ο Χρυσοβαλάντης μ’ ένα κατ’ επίφαση χρυσό βαλάντιο – κατ’ ουσία μπακιρένιο- σε «διαθήκες» παλιές και καινούργιες, επικαλείσαι ό,τι πρόχειρο σού βρίσκεται σε αγιοσύνη, κυνηγάς τον ποδόγυρο στα κόκκινα φανάρια, φορτώνεσαι πιστωτικές κάρτες και χρέη, σκαλώνεις στην ανεργία, πέφτεις και χάνεις ή σε « παρατάνε». Κι αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας, χωράει σ’ ένα παγκάκι, σε μια οικογενειακή φωτογραφία, στο μυαλό σου το μπερδεμένο. Κι όταν η ζωή σού παίρνει αντί να σου δώσει, όταν σ’ απαλλάσσει απ’ όλα τα βάρη, ακόμη κι απ’ τα ρούχα, έρχεται η λύτρωση σαν έσχατη κατάντια. Όχι κάθαρση. Δεν είναι εξαγνισμός το ξεγύμνωμα. Είναι κατάντια. Μόνος κι έρημος σε μια πολύβουη, πολύκοσμη ερημιά. Αυτό. Το βιβλίο «Μάρτυς μου ο Θεός» εκδόθηκε το 2013 κι είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Μάκη Τσίτα. Έγινε αμέσως μια πολυσυζητημένη επιτυχία-έκπληξη. Έτσι, την επόμενη χρονιά κέρδισε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θεατρική διασκευή από τον ίδιο, παίζεται συνέχεια εδώ και τέσσερα χρόνια. Ο Μάκης Τσίτας γεννήθηκε το 1971 στα Γιαννιτσά. Σπούδασε δημοσιογραφία στη Θεσσαλονίκη, όπου έκανε και τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα στη ραδιοφωνία. Από το 1994 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Μετά από 20 χρόνια εργασίας στον κλάδο των εκδόσεων ίδρυσε το 2014 το ηλεκτρονικό περιοδικό λογοτεχνίας και πολιτισμού. www.diastixo.gr, του οποίου είναι αρχισυντάκτης. Έχει εκδώσει ένα μυθιστόρημα, μία συλλογή διηγημάτων και δεκαεφτά βιβλία για παιδιά. Λογοτεχνικά κείμενά του έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες, έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες κι έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, αγγλικά, ιταλικά, εβραϊκά, αλβανικά, σουηδικά και τα φινλανδικά. Θεατρικά του έργα παίχτηκαν στο «Θέατρο των Καιρών» και στο θέατρο «Vault» κι έχουν μελοποιηθεί στίχοι του. Από χιουμοριστικά μέχρι και σαρκαστικά, ο βραβευμένος και πολυμεταφρασμένος συγγραφέας, αφηγείται εδώ την ιστορία ενός απόκληρου των ημερών μας, του Χρυσοβαλάντη, που δε θέλει τίποτα άλλο από το να ζήσει με αξιοπρέπεια. Αλλά κάνει λάθη και τα πληρώνει ακριβά . Στη δουλειά του, στη σχέση του με το άλλο φύλο, με τον εαυτό του. Ο εργοδότης του, οι «πονηρές» γυναίκες και η ίδια του η οικογένεια τον εξαπατούν, τον εκμεταλλεύονται, τον μεταχειρίζονται σαν απόβλητο. Όλη η παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας συμπυκνώνεται στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ήρωα. Η αγία ελληνική οικογένεια που ευνουχίζει τα παιδιά της και τα κρατά στο σπίτι ως τα γεράματα, η ανεργία, η θρησκοληψία, ο επιλεκτικός ρατσισμός, τα χρέη από τις πιστωτικές, τα ψυχοφάρμακα, τα μπουρδέλα. Ο συγκεκριμένος άνδρας είναι ένας αδαής γυναικάς, συγχυσμένα ρατσιστής, λάτρης του θεσμού της οικογένειας, φιλάσθενος, ανέραστος. Όμως αυτή η καρικατούρα ζει ανάμεσά μας, την αναγνωρίζουμε , βλέπουμε στο πρόσωπό της τα παιδιά μας, τον εαυτό μας, τον φίλο μας, τον γείτονα, τον συνάδελφό μας. Ο Χρυσοβαλάντης είναι, ωστόσο, καλός άνθρωπος και, «Μάρτυς του ο Θεός», αδικήθηκε σε τούτη τη ζωή.
Η παράσταση είναι απογειωτική. Το κείμενο ευτύχησε να σκηνοθετηθεί από μια έξυπνη γυναίκα, τη Σοφία Καραγιάννη, η οποία καθοδήγησε τον εξαιρετικό Ιωσήφ Ιωσηφίδη σε μονοπάτια γήινα, καθόλου της υπερβολής, μ’ ένα σκηνικό λιτό , σχεδόν ολότελα αφαιρετικό. Ένα παγκάκι . Οπουδήποτε. Μια κορνίζα κι ένα μαξιλάρι. Μια τσάντα κι ένα τετράδιο. Κι ο σπουδαίος ηθοποιός με το πληθωρικό του ταλέντο γέμισε τη σκηνή. Σπάνια σε μονόλογο νιώθει ο θεατές τόσο πλήρης. Και τόσο ενθουσιασμό και τόση πίκρα, τόση απογοήτευση, αλλά και συμπάθεια και συμπόνοια. Εν ολίγοις, νιώθει ταύτιση με τον ήρωα. Έξοχος χειρισμός εκφραστικών μέσων απ’ τον πολύ καλό ερμηνευτή. Ωραία φωνή, ταχυδακτυλουργική χρήση όλων των σκηνοθετικών τρικ. Βυζαντινές νότες, σκόρπιες ψαλμωδίες πλεγμένες μαεστρικά με λαϊκά τραγούδια κι αστραπιαία μετάβαση απ΄ την κωμωδία στο δράμα. Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης μάς χάρισε γενναιόδωρα όλον τον κόσμο που τον πλαισιώνει, έτσι όπως χτίζεται κομμάτι – κομμάτι απ’ τα λόγια του, έναν κόσμο διόλου ειδυλλιακό. Ο Χρυσοβαλάντης, παρά τις ιδιαιτερότητές του και την διαχρονική αρνητική αντιμετώπιση που γνωρίζει απ’ τον περίγυρό του, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας σε διαχρονική πτώση, την οποία σκιαγραφεί η πένα του Τσίτα με παραληρηματικό μεν, απόλυτα δε πειστικό τρόπο και στη σκηνή ενσαρκώνει εντυπωσιακά ο εξαιρετικός ηθοποιός. Για περισσότερο από μια ώρα ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης δεν υποδύεται, γίνεται ο Χρυσοβαλάντης, βιώνει τον απαιτητικό ρόλο με τις συνεχόμενες αλλαγές διάθεσης με αξιοθαύμαστη άνεση κι ερμηνευτική στερεότητα. Αστείος και σαρκαστικός εκεί που χρειάζεται, δραματικός και σπαρακτικός όπου απαιτεί το κείμενο. Ευρηματικά και στοχευμένα ταξίδεψε στον χρόνο και την ιστορία, έφερε στα μάτια μας μαυρόασπρο ελληνικό σινεμά της κωμωδίας (Λατέρνα- Φτώχεια -Φιλότιμο) και του δράματος (Καταραμένη κοινωνία και τα συναφή), στάθηκε στις «Ευτυχισμένες μέρες» του Μπέκετ, πέρασε από την «Κόλαση» του Δάντη, βάφτισε το αφεντικό του «εξαποδώ» και τερμάτισε στο ΟΑΚΑ και τους Ολυμπιακούς της Αθήνας , σε μια συγκλονιστική σκηνή του φινάλε. Αμέσως μετά, κέρδισε το δυνατό, παρατεταμένο χειροκρότημα των θεατών. Χρωστάμε ένα ευχαριστώ στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας που ενέταξε στο πρόγραμμά του αυτό το «διαμάντι». Όπου συναντήσετε αυτήν την παράσταση, δείτε την. Είναι εξαιρετική δουλειά, είναι σημαντική εμπειρία. Κείμενο –Δραματουργική επεξεργασία: Μάκης Τσίτας Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη Βοηθός σκηνοθέτη: Μυρτώ Αθανασοπούλου Μουσική επιμέλεια: Κατερίνα Πολυχρονοπούλου Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος Σκηνογραφική επιμέλεια: Σοφία Καραγιάννη, Λίνα Παγώνη Παίζει ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης. |