ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την Μαρία Κυριάκη   
Τετάρτη, 11 Οκτώβριος 2017 12:05

Το Τίμημα

του Άρθουρ Μίλλερ

timhma1

Δυο αδέλφια συναντούνται μετά από χρόνια στο πατρικό τους σπίτι λίγο πριν κατεδαφιστεί, για να έρθουν αντιμέτωπα με ένα τραυματικό παρελθόν γεμάτο από απωθημένα, κρυμμένες αλήθειες και επώδυνες διαψεύσεις.

 

Στο «Τίμημα» μπορείς να ανιχνεύσεις τους κλασσικούς προβληματισμούς του Αμερικάνου συγγραφέα ο οποίος φέρνει σε αντιπαράθεση τη μονάδα με το σύνολο, το άτομο με τον κοινωνικό του περίγυρο, το μέλος με την οικογένεια. Άλλο ένα χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η αποκάλυψη μυστικών κρυμμένων για χρόνια που όμως θα ήταν ολοφάνερες αλήθειες αν οι ήρωες ήθελαν να τις δουν. Αποκαθηλώνοντας την αγία, αμερικάνικη οικογένεια αλλά και το αμερικάνικο όνειρο, για άλλη μια φορά ο Μίλλερ ανατρέπει τις ισορροπίες δημιουργώντας μια νέα συνθήκη με τις αναπόφευκτες συνέπειες. Οι δύο αδελφοί του έργου έχουν κάνει δύο διαφορετικές επιλογές. Ο ένας ακολούθησε τα όνειρά του και έγινε γιατρός. Ο άλλος ακολούθησε το συναίσθημα και παρά τα ταλέντα του, έμεινε να φροντίζει τον πατέρα του ενώ ταυτόχρονα βρήκε μια δουλειά αστυνομικού για να καλύψει τα τρέχοντα έξοδα της οικογένειας, βιώνοντας μια βασανιστική και μάταιη εν τέλει αναμονή. Ο ένας κατέθεσε στην επιτυχία, ο άλλος στην αφοσίωση. Ο ένας είναι σήμερα εύπορος αστός κι επιτυχημένος επιστήμων, ο άλλος, ένας στερημένος υπάλληλος που περιμένει εναγωνίως την σύνταξη για να ζήσει έστω και καθυστερημένα, λίγη ευτυχία. Κι ωστόσο ο επιστήμων μετά από ένα διαζύγιο και μια περιπέτεια της υγείας του διαπιστώνει το κενό της επικοινωνίας και επιχειρεί να λύσει τους κόμπους στη σχέση του με τον αδελφό του ενώ ο δεύτερος έχει μια γυναίκα που τον λατρεύει και μια ήσυχη συνείδηση πως έπραξε το καθήκον του αν και δεν μπορεί εύκολα να συγχωρήσει τον αδελφό του ο οποίος δεν το στήριξε στα όνειρά του, αφήνοντάς τον να φορτωθεί όλο το βάρος ενός καταθλιπτικού πατέρα σε πτώχευση. Η αποκάλυψη έρχεται όταν ο γιατρός εκμυστηρεύεται πως ο νεόπτωχος πατέρας διέθετε μια αξιόλογη χρηματική περιουσία την οποία κρατούσε κρυφή από τον γιο του θέλοντας να τον παγιδεύσει με τον οίκτο ώστε να παραμείνει κοντά του. Ποιο ήταν τελικά το τίμημα και με ποιο τρόπο το πλήρωσαν και οι δύο;

timhma2

Ο ένας ήρθε αντιμέτωπος με μια αλήθεια σκληρή, είδε μια οικογένεια χωρίς αγάπη κι αποσχίστηκε από αυτήν χάνοντας ταυτόχρονα και το δικαίωμα να ζήσει με αγάπη, πληρώνοντας το τίμημα της μοναξιάς μέσα σε μια πολυπληθή οικογένεια που ο ίδιος δημιούργησε, όπως ακριβώς συνέβη και με τους γονείς του. Ο δεύτερος προτίμησε να ζήσει σε μια ψευδαίσθηση, να ποντάρει στην αγάπη και να παραιτηθεί από τα όνειρά του, να θυσιαστεί στο βωμό μιας απατηλής αφοσίωσης. Κέρδισε την συντροφικότητα αλλά έχασε την κοινωνική και οικονομική εκπλήρωση. Νοιώθει ασφαλής μέσα από τη σχέση του με την  γυναίκα του η οποία αποδεικνύεται ισχυρή κι ανθεκτική αλλά ταυτόχρονα ασήμαντος, μέτριος, ένας ανθρωπάκος με διαψευσμένα όνειρα που βιώνει την οικονομική ανασφάλεια και τη στέρηση. Όμως παρ’ όλο που ρίχνει την ευθύνη της αποτυχημένης του ζωής στον αδελφό του, πως θα μπορούσε να μην αντιμετωπίσει εντέλει τις δικές του ευθύνες όταν εκείνος του θέτει το αναπάντητο αλλά ακαταμάχητο επιχείρημα: Αν είχε πουλήσει έστω ένα από τα κειμήλια της οικογένειας, μια πανάκριβη άρπα, θα είχε λύσει το πρόβλημα των σπουδών του, θα είχε την ευκαιρία να επιτύχει. Γιατί δεν το έκανε; Μήπως εν τέλει έμεινε πίσω, πλάι στον πατέρα του από φόβο κι όχι από αυταπάρνηση; Πόσο έντιμες είναι κατά βάθος οι προθέσεις των έντιμων ανθρώπων και τι ποσοστό ευθύνης έχει ο κάθε άνθρωπος που ανέχεται να τον εκμεταλλεύονται; Κι όλα αυτά στην Αμερική του -67, μια χώρα που έχει μάθει να ζει με το παραμύθι του «Αμερικάνικου ονείρου» μετά από έναν παγκόσμιο πόλεμο ο οποίος την έχρισε νικήτρια και παντοδύναμη αλλά ταυτόχρονα έχει χάσει την ηθική της δικαίωση μέσα από το άνευ όρων κυνηγητό της επιτυχίας, του κέρδους, της εξουσίας, της απατηλής λάμψης της ματαιοδοξίας. Ποιος διέπραξε την μεγαλύτερη αδικία; Ποιος έκανε την πιο λάθος κίνηση; Ποιος κέρδισε τελικά τα περισσότερα; Ποιος είχε τις μεγαλύτερες απώλειες; Τα διαχρονικά αυτά ερωτήματα δεν μπορούν να απαντηθούν με σιγουριά και το μόνο που απομένει είναι η φάρσα της ανθρώπινης ζωής, η περιπέτεια του τραγικού ήρωα που νομίζει πως επιλέγει και ταυτόχρονα πως μπορεί να ξεφύγει από την πληρωμή του τιμήματος, μια περιπέτεια που επισφραγίζεται με γέλιο. Ένα γέλιο που μπορεί να είναι λυτρωτικό ή σαρκαστικό ή και τα δύο. Ο χρόνος που κυλάει σαν αφηνιασμένο ποτάμι, παρασύροντας ζωές και όνειρα, μπορεί να αποκαλύπτει σκληρές αλήθειες που ωριμάζουν βίαια και να απομυθοποιεί τις απεγνωσμένες προσπάθειες των ανθρώπων για ευτυχία αλλά δεν είναι σε θέση να επικυρώσει καμία πορεία ζωής ούτε να απορρίψει μια άλλη. Ο υπέργηρος παλαιοπώλης που έρχεται να περισυλλέξει τα απομεινάρια της ζωής των δύο αδελφών προσφέροντας ένα ευτελές αντίτιμο, βρίσκεται ακριβώς στην ηλικία στην οποία πέθανε ο συγγραφέας που τον δημιούργησε. Ακροβατεί ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, η κάθε του ανάσα είναι πολύτιμη γιατί μπορεί να είναι κι η τελευταία. Εκείνος θα μπορούσε ίσως να μετατρέψει το δράμα της ζωής των δύο αδελφών σε κωμωδία γιατί εκείνος μέσα από την πλούσια εμπειρία του μπορεί να γνωρίζει πως όποια επιλογή κι αν κάνεις, ένα είναι το σίγουρο. Πως δεν θα μπορέσεις να γλυτώσεις με κανένα τρόπο από το ανάλογο τίμημα. Κάτι που όλοι γνωρίζουμε βέβαια αλλά και όλοι μας προσπαθούμε να αγνοήσουμε. Ο Μίλλερ μέσα από όλα σχεδόν τα έργα του  μας δίνει ολοκληρωμένους χαρακτήρες αντιμέτωπους με ισχυρά διλλήματα, φέρνει σε αντιπαράθεση ήρωες που αντιμάχονται τους ίδιους τους, τους εαυτούς, την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο για να υπερασπισθούν ένα ηθικό αξίωμα απαραίτητο για την ευδαιμονία της ανθρώπινης ύπαρξης με ήρωες ελαστικής ηθικής που ελίσσονται επιδέξια  ανάμεσα στο καθήκον και το συμφέρον τους, εξυπηρετώντας εν τέλει το δεύτερο. Όμως σχεδόν σε όλα του τα έργα, η κατάληξη είναι ανάλογη με αυτήν του «Τιμήματος». Το σύστημα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συντρίβει το άτομο, η ζωή κυοφορεί τη φθορά της. Χωρίς καμία απολύτως διέξοδο εκτός από την αγάπη.

timhma3

Η παράσταση μας προσέφερε μια κλασσική εκδοχή του έργου χωρίς σκηνοθετικές ακρότητες και ευρήματα εντυπωσιασμού. Σε ένα σκηνικό στρεβλωμένο αλλά ταυτόχρονα νοσταλγικό που μας έδινε μια συμβολική εικόνα της παρακμασμένης οικογένειας και των απομειναριών της, η σκηνοθέτιδα έστησε μια ατμόσφαιρα ιδανική για να ξετυλίξουν οι ηθοποιοί, τα υποκριτικά τους προσόντα προσφέροντας μας τα ερμηνευτικά τους ρεσιτάλ. Εξαίσιος ο Μιχαλακόπουλος στο ρόλο του Ρωσοεβραίου παλαιοπώλη, ακροβατεί επιδέξια ανάμεσα στον σαρκασμό και την κατανόηση, ορίζοντας τα μέτρα και τις ισορροπίες της παράστασης με αυτοπεποίθηση, άνεση και υποκριτική δεξιοτεχνία. Ο Σκιαδαρέσης, ξετυλίγει τις υποκριτικές του δεξιότητες, κορυφώνοντας την ένταση μέσα από έντεχνες συναισθηματικές εκρήξεις. Άμεσος κι αυθεντικός ο Σαπουντζής αποδίδει με ευχέρεια το ρόλο του, προσφέροντας μας όλες τις αποχρώσεις του ψυχικού κόσμου του ήρωα με ευχέρεια και καθαρότητα. Η Λουιζίδου στο ρόλο της συζύγου δημιουργεί τις απαραίτητες εντάσεις  μέσα από μια πλούσια ερμηνευτική γκάμα, αποδίδοντας  τις μεταπτώσεις της ηρωίδας με αυθεντικότητα, φυσικότητα και συγκινησιακή πληρότητα χωρίς να χάνει το μέτρο και την δυναμική της. Μια παράσταση τίμια στις προθέσεις της κι αξιόλογη στο αποτέλεσμά της που πιστεύω πως αξίζει την προσοχή του κοινού και για την εμπνευσμένη, επίκαιρη δραματουργία και για την άρτια σκηνική της απόδοση.

 

Μετάφραση: Μάκης Μαρσέιγ

Απόδοση - Σκηνοθεσία: Ιωάννα Μιχαλακοπούλου

Σκηνικά: Γιάννης Μουρίκης

Κοστούμια: Παναγιώτα Κοκκορού

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος  

Promo Φωτογραφίες: Ρούλα Ρέβη

Φωτογραφίες παράστασης: Μαριλένα Αναστασιάδου

Παίζουν: Γιώργος Μιχαλακόπουλος

Ρένια Λουιζίδου

Γεράσιμος Σκιαδαρέσης

Χρήστος Σαπουντζής

          

Θέατρο ΙΛΙΣΙΑ

Παπαδιαμαντοπούλου 4 & Βασιλίσσης Σοφίας

(μετρό Μέγαρο Μουσικής)

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη στις 19:00, Πέμπτη στις 21:00, Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00

Διάρκεια: 120’

Εισιτήρια: Τετάρτη (λαϊκή απογευματινή): 15 ευρώ και 12 ευρώ (εξώστης), Πέμπτη και Παρασκευή: 18 ευρώ και 15 ευρώ (εξώστης), Σάββατο (βραδινή):  18 ευρώ (πλατεία), 15 ευρώ (εξώστης),

Κυριακή: 18 ευρώ (πλατεία), 15 ευρώ (εξώστης).

Φοιτητικό (όλες τις ημέρες): 12 ευρώ.

Κρατήσεις: 210 7210045 & 210 7216317 (10:00 – 21:00)

Parking με 50% έκπτωση (Παπαδιαμαντοπούλου 26 & Μιχαλακοπούλου – Αδαμόπουλος)