Ψύλλοι στ' αυτιά

του Ζωρζ Φεντώ

Μια παράσταση από την Θεσσαλονίκη και το ΚΘΒΕ.

Χαίρομαι κάθε φορά που παρακολουθώ θεατρική παράσταση σε γεμάτη αίθουσα. Μοιάζει με γιορτή. Κόσμος, ανάκατες φράσεις σοβαρές κι αστείες, μια άλλη παράσταση –ψυχοθεραπεία. Πώς λέμε «είδα κόσμο, μίλησα, άκουσα, γέλασα, ξεχάστηκα»; Αυτό. Ό,τι ακριβώς συνέβη στο «Βασιλικό Θέατρο» βράδυ Σαββάτου.

Πήρα και το πρόγραμμα, διάβασα τόσα αποσπάσματα μελετών, ερευνών, απόψεων για τον Ζωρζ Φεντώ από ανθρώπους με ιδιαίτερο κύρος και ξεχωριστή βαρύτητα στα λόγια τους, όπως ο Πλωρίτης, ο Γεωργουσόπουλος, αλλά και ο Ιονέσκο που τον θεωρεί αυθεντικό πρόδρομο των αδελφών Μαρξ και ο Πήτερ Χολ κι άλλοι σπουδαίοι απ’ όλον τον κόσμο και συμπλήρωσα τις γνώσεις μου. Άνθρωπος με σαράκι την παρατήρηση, ψυχολόγος χαρακτήρων σαφώς, μα και περίεργος τύπος με διάφορες ψυχαναγκαστικές εμμονές και ολίγον μισογύνης  με κάποια μορφή κατάθλιψης να τον βασανίζει και κάπως μονόχνοτος, μέχρι που κατέληξε σε ίδρυμα σαλεμένων μυαλών κι εκεί πέθανε.

Άφησε πίσω του πάμπολλα έργα, τα περισσότερα μεγάλες επιτυχίες ανά τον κόσμο και ο Μίνως Βολανάκης πήρε τους «Ψύλλους», τούς έκανε ελληνόφωνους, τούς ανέβασε στο θέατρο το 1984 και τώρα ο Γιάννης Αναστασάκης τιμά τον δάσκαλό του ανεβάζοντας το έργο στην κατά Βολανάκη μετάφραση και παραδίνει την τρέλα της φάρσας, της παρεξήγησης στην παρισινή κοινωνία της Μπελ Εποκ, έτσι όπως τη γήτεψε με σάτιρα, με στηλίτευση ανήλεη της αστικής τάξης κάτω από το χιούμορ του ο Φεντώ,  στο κοινό του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

 Στο Παρίσι της μπελ επόκ, λοιπόν, η Γκαμπριέλ, μετά από χρόνια οικογενειακής ευτυχίας, αρχίζει ν’ αμφιβάλλει για την πίστη του συζύγου της, Βικτόρ-Εμμανουέλ και εκμυστηρεύεται την ανησυχία της στην παλιά της φίλη, Λυσιέν. Ο μίτος της κωμωδίας αρχίζει να ξετυλίγεται όταν η Γκαμπριέλ και η Λυσιέν, για να «δοκιμάσουν» τον Βικτόρ, του γράφουν μια επιστολή κλείνοντας του ραντεβού σε ένα αμφιβόλου φήμης ξενοδοχείο. Αυτό που αγνοούν είναι ότι στο ίδιο ξενοδοχείο εργάζεται, ως θυρωρός , ο συνήθως πιωμένος Πος που είναι ο σωσίας του Βικτόρ! Όταν όλοι οι ήρωες του έργου καταφθάνουν στο ξενοδοχείο- ο καθένας για τους δικούς του λόγους- το φυτίλι της φάρσας πυροδοτείται.

Πασίγνωστη η υπόθεση, αλλά ο θεατής και να μην τη γνωρίζει, θα μπει στην αίθουσα, θα καθίσει, θα μπλεχτεί στο γαϊτανάκι των παρεξηγήσεων, θα γελάσει, θα το φχαριστηθεί και άμα βρει λόγο, θα σκάψει να βρει και κάνα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Διότι, πράγματι, δεν υπάρχει κανένας   λόγος «ανασκαφής» σήμερα. Ο πολίτης έχει ανάγκη από εκτόνωση. Κι αυτό το εισέπραξα τόσο καίρια όσο και απόλυτα στη συγκεκριμένη παράσταση. Τρανταχτά γέλια από όλες τις κατευθύνσεις σε όλη τη διάρκεια, μεγάλη σημειωτέον, του έργου. Είχα την τύχη δε, να καθίσω δίπλα σε μια κυρία που γλένταγε σα μικρό παιδί την κάθε σκηνή. Ξεκαρδιστικό γέλιο, επανάληψη φράσεων χαρακτήρα δρώντα στο σανίδι, σχολιασμό ακατάπαυστο της κατάστασης, παλαμάκια, μια φορά γλίστρησε από το κάθισμα, την έσωσα, το έκανε και δεύτερη, την άφησα. Κανένα πρόβλημα. Ως το τέλος ήταν σε παιδική χαρά. Να, αυτό είναι το μυστικό. Κοινό μυστικό, δηλαδή. Ο Αναστασάκης καλά έκαμε και συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα τον Φεντώ. Όλοι μας έχουμε ανάγκη από διέξοδο στα αδιέξοδα μας. Και ποιος καλύτερος τρόπος από μια «εκδρομή» στο θέατρο. Έτσι το βλέπουν οι περισσότεροι θεατές και καλά κάνουν. Οι πειραματικές σκηνές καλύπτουν και τους απέναντι. Έπειτα, στη φαρσοκωμωδία ο θεατής μπαίνει στον μηχανισμό της, γίνεται γρανάζι του και συμμετέχει στη δράση. Στις μούτες, στο χοροπηδητό, στο ύφος, στο γέλιο του ηθοποιού που ερμήνευε δύο ρόλους, σε μια αφοπλιστική παράσταση, παραδομένη στη σκηνική ευφορία, στον καλπάζοντα ρυθμό, στον παραλογισμό των σχέσεων, στα απροσδόκητα των καταστάσεων, σ’ ένα μάθημα, εν τέλει, φαρσικής τρέλας. Όντως οι ρυθμοί είναι  καταιγιστικοί. Η δράση το επιτάσσει, ο Φεντώ το απαιτεί.

Κυρίαρχο στοιχείο της παράστασης, εντυπωσιακό και απόλυτα πετυχημένο, ο συντονισμός όλων των δυνάμεων επί σκηνής.Άψογος. Διαφορετικά θα κατέρρεε το ξενοδοχείο «Το Οικογενειακόν». Έχω πει πολλές φορές ότι στο δυναμικό του Κ.Θ.Β.Ε ανήκουν ηθοποιοί ταλαντούχοι, άξιοι επαίνου. Και το είδα και στους «Ψύλλους στ’ αυτιά μου». Από το καλοδουλεμένο σύνολο θέλω να ξεχωρίσω τον Κώστα Σαντά, επειδή ο καλλιτέχνης αυτός έχει ένα εμφανές συν. Είναι ηθοποιός έμπειρος και  θαρρώ, συνειδητός εξπρεσιονιστής, γνωρίζει πως πέραν του ρυθμού ως θεμελιώδους δομικού στοιχείου του θεάτρου, η έκφραση, η φόρμα καθορίζει το περιεχόμενο και ο μετρονόμος είναι ο γνώμονας που κάνει την ερμηνεία του να διανύει το ευρύ διάστημα από τη λύπη έως τον παραληρηματικό ενθουσιασμό. Δείτε τον πώς παίζει τον γιατρό. Οργιάζει το υποκριτικό του ταλέντο. Είναι από μόνος του πρόκληση για να δείτε την παράσταση. Κάντε τη βόλτα σας στο Παρίσι της Μπελ Εποκ δια μέσου «Βασιλικού Θεάτρου» και θα περάσετε όμορφα, χαλαρά, ξεκούραστα.

Αυτή η παράσταση είναι αγχολυτικό χωρίς χημικά.

Μετάφραση: Μίνως Βολανάκης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Αναστασάκης
Σκηνικά: Βασίλης Παπατσαρούχας
Κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας
Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Φωτισμοί: Βασίλης Παπακωνσταντίνου
Επιμέλεια κίνησης: Εύα Σωφρονίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Φερετζέλης
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Θανάσης Κριτσάκης
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μαρία Μυλωνά
Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη

Διανομή με αλφαβητική σειρά:
Γιώργος Καύκας (Ισίδωρος), Βιβή Μιτσίσκα (Ευγενία), Τάσος Πεζιρκιανίδης (Φεραγιόν), Αθανάσιος Ραφτόπουλος (Κάμιλλος), Κώστας Σαντάς (Γιατρός), Εύη Σαρμή (Λουίζα), Δημήτρης Σιακάρας (Τουρνέλ), Πολυξένη Σπυροπούλου (Ραϊμόνδη), Γιώργος Σφυρίδης (Βαπτιστίνος), Εύα Σωφρονίδου (Ολυμπία), Χρύσα Τουμανίδου (Αντουανέτα), Γιάννης Τσάτσαρης (Άγγλος), Θάνος Φερετζέλης (Χιστάνγκουα), Ταξιάρχης Χάνος  (Βίκτορ  Εμμανουήλ/ Πος).

Βασιλικό Θέατρο

Πλατεία Λευκού Πύργου

Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνο: 2315 200201, 2310 251634, Fax: 2310 223185, e-mail:  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.  

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη 18:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21:00, Κυριακή 19:00
 
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ εισιτήρια από 5 € έως 13 €
 
ΤΕΤΑΡΤΗ-ΠΕΜΠΤΗ:
Γενική είσοδος: 5 €
 
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:
Κανονικό εισιτήριο (Θέσεις πλατείας): 10 €
Εκπτωτικό εισιτήριο: 8 € (Θέσεις εξώστη, Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)
Ομαδικό εισιτήριο: 7 € (για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων)
 
ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ:
Κανονικό εισιτήριο: 13 € (Θέσεις πλατείας)
Κανονικό εισιτήριο: 10 € (Θέσεις εξώστη)
Εκπτωτικό εισιτήριο: 8 € (Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)
 
Ομαδικό εισιτήριο: 7 € (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω)
 
ΑΝΕΡΓΟΙ: (για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ) Δωρεάν
Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή. (20 θέσεις σε κάθε παράσταση για τις παραγωγές στο Βασιλικό Θέατρο, στην ΕΜΣ και στη Σκηνή Σωκράτης Καραντινός της Μονής Λαζαριστών / 10 θέσεις σε κάθε παράσταση για τις παραγωγές στο Φουαγιέ ΕΜΣ και στο Μικρό Θέατρο).
 
ΑΤΕΛΕΙΕΣ:
Εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν ατέλειες ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, Τμημάτων Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών.
 
ΑΜΕΑ: Δωρεάν
Πολύτεκνοι: 5€
Δάσκαλοι-Καθηγητές: 10€