Άσπα Τομπούλη

σκηνοθετεί την παράσταση «Σύλβια & Τεντ»

...μια διαδραστική performance που στηρίζεται πάνω σε δικά της πρωτότυπα κείμενα και σε κείμενα των δύο cult ποιητών του εικοστού αιώνα, της Σύλβια Πλαθ και του Τεντ Χιουζ.

Μιλήστε μας για την περφόρμανς που ετοιμάζετε.

Στηρίζεται πάνω σε υλικό που αφορά την σχέση της Σύλβια Πλαθ με τον Τεντ Χιουζ.

Πως αντιλαμβάνεστε εσείς την προσωπικότητα της Πλαθ και τη σχέση της με τον Χιούζ;

Ήταν δύο τέρατα και δύο άγγελοι. Όπως όλοι οι άνθρωποι. Γιατί φυσικά άνθρωποι ήταν.

Πείτε μας για την δομή της δραματουργίας σας και πως αποδίδει την εσωτερική ποιότητα των δύο ποιητών.

Κατ’ αρχήν να θυμίσω ότι δεν είμαι συγγραφέας θεατρικών έργων. Είμαι σκηνοθέτης. Ως σκηνοθέτης θέλησα να πω αυτή την ιστορία. Έγραψα κάποια κείμενα και συνέθεσα υλικό και πληροφορίες που αφορούν στον έρωτα, τον γάμο και τον χωρισμό τους. Συνθέτοντας αυτό το υλικό, φανταζόμουνα τι θα δω πάνω στην σκηνή, τις εικόνες, τις μουσικές, κυρίως τις κινήσεις των σωμάτων των ηθοποιών. Το κείμενο που έγραψα είναι ήδη η σκηνοθεσία. Φαντάστηκα μια παράσταση.

Άρα μιλήστε μας για την δομή της παράστασης.

Υπάρχει ένα αφηγηματικό νήμα που την διατρέχει, μολονότι η αφήγηση της δεν είναι πάντα γραμμική. Εστιάζει σε γεγονότα και εικόνες από την κοινή ζωή τους αλλά κυρίως στον διάλογο που εγκαινιάζει ο Χιούζ με την Πλαθ μετά την αυτοκτονία της και καταγράφεται στα αυτοβιογραφικά ποιήματα της συλλογής Γράμματα Γενεθλίων. Η σχέση αυτή δίνεται μέσα από τη ματιά ενός «Συγγραφέα» ο οποίος παρουσιάζει το βιβλίο που έγραψε για τους Χιουζ-Πλαθ. Σταδιακά ο Συγγραφέας ταυτίζεται με τον Χιούζ. Άρα είναι μια προσωπική ματιά πάνω στην σχέση των δύο ποιητών.

Πως λειτουργούν τα VIDEO και η μουσική στην σκηνική δράση και πως συνδυάζονται σχολιαστικά ή διαδραστικά με την πρόζα;

Στο Σύλβια & Τεντ τα video δεν είναι καθόλου σχολιαστικά. Από το 1999 χρησιμοποιώ ευρύτατα video, σας θυμίζω τις Απόπειρες Ζωής του Μάρτιν Κριμπ στην Πειραματική του Εθνικού – μια παράσταση που είχε τρεις διαφορετικούς τρόπους προβολής, με διαφορετικό υλικό η κάθε μία: προβολές σε οθόνη, προβολές σε 8 monitors, ζωντανές επί σκηνής λήψεις. Η καθεμιά λειτουργούσε με πολλαπλούς τρόπους μέσα στην παράσταση. Το λέω για την ιστορία. Αισθάνομαι έντονα την ανάγκη μιας άλλης διάστασης που συχνά μου την δίνει το video, άλλοτε οι ήχοι ή η μουσική. Στο «Σύλβια & Τεντ» τα video κρατούν ένα σημαντικό μέρος της αφήγησης. Προβάλλονται παράλληλα ή διακόπτουν την δράση. Σε κάποια σημεία, οι ηθοποιοί δημιουργούν άμεση σχέση με την εικόνα που προβάλλεται. Άλλοτε, είναι εμβόλιμες, αυτόνομες εικόνες ή μικρά ταινιάκια που λένε μέρος της ιστορίας.

Πως αποδίδετε δραματουργικά την μυθική ατμόσφαιρα που περιέβαλλε τους δύο γοητευτικούς ποιητές και το περιβάλλον τους.

Πιστεύω πως τα μυθικά πρόσωπα δεν προσωποποιούνται. Τα υλικά μου είναι οι δύο μου ηθοποιοί. Ότι συμβαίνει πάνω στην σκηνή με τους ηθοποιούς, τους ηθοποιούς και εμένα, τον σκηνικό χώρο, την εικόνα, τα φώτα, όταν συμβαίνει δημιουργικά, είναι έτσι και αλλιώς μυθικό πράγμα. Θέλω να πω, δεν σκέφτηκα να δημιουργήσω κάτι «μυθικό». Άλλωστε, τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει κάτι πολύ ρευστό, που δεν προσδιορίζεται ακριβώς, και γι’ αυτό χρησιμοποιούμε τη λέξη. Ώστε να μιλήσουμε για κάτι που δεν μπορούμε να εκφράσουμε με σαφήνεια. Αν είμαστε τυχεροί και συμβεί στη σκηνή κάτι τέτοιο, θα το πουν οι θεατές.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις παραστάσεις που αντλούν την έμπνευσή τους από μυθικές προσωπικότητες των τεχνών και της λογοτεχνίας;

Δεν είμαι πολύ σίγουρη ότι καταλαβαίνω την ερώτηση. Πάντα αυτό δεν γινόταν; Η Μήδεια, ο Αίας, ο Φιλοκτήτης, η Ηλέκτρα, η Κλυταιμνήστρα και όλοι οι άλλοι δεν ήταν ήδη γνωστά πρόσωπα, μύθοι, όταν έγραψαν για αυτούς οι τραγικοί; Ο Σαίξπηρ, ο Ρακίνας και τόσοι άλλοι δεν κάνουν το ίδιο; Το ίδιο νομίζω συμβαίνει και με τις μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης και της λογοτεχνίας που γίνονται θεατρικά πρόσωπα. Γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέτοια πρόσωπα προσφέρουν ανεξάντλητο υλικό για το θέατρο. Σημασία έχει πως αποδίδονται αυτά δραματουργικά και θεατρικά. Φαντάζομαι όμως ότι μάλλον μιλάτε για μια τάση των τελευταίων χρόνων που βγάζει τα προσωπικά, τα άπλυτα ή ότι άλλο των μεγάλων προσωπικοτήτων στη φόρα, κάνει δηλαδή ότι ουσιαστικά κάνουν οι κοτσομπολίστικες εκπομπές της τηλεόρασης.

Υπάρχει ένα τέτοιο ρεύμα...

Δεν είναι όμως στις προθέσεις του «Σύλβια & Τεντ», δεν θέλουμε να κάνουμε τέτοιο κακό στους θεατές μας.

Ποια ψυχική συγγένεια σας ενώνει με τους δύο ποιητές;

Το πάθος της σχέσης τους και ότι αυτό σημαίνει. Ο αγώνας τους να ζήσουν και να δημιουργήσουν ελεύθερα, πέρα από συμβάσεις και δεσμεύσεις.

Ποια πιστεύετε πως θα είναι η ανταπόκριση από το κοινό;

Πιστεύω ότι είναι κάτι που θα ενδιαφέρει το κοινό. Γιατί είναι πρόσωπα που με ακραίο τρόπο βιώνουν αυτά που βιώνουν όλοι οι άνθρωποι: τον έρωτα, τον γάμο, τον χωρισμό, την προδοσία, την ενοχή, την ασίγαστη φιλοδοξία να δημιουργήσουν κάτι σημαντικό και να αφήσουν το χνάρι τους στην μνήμη του κόσμου. Ελπίζω ότι οι θεατές θα γεμίσουν το θέατρο, ένα υπέροχο νέο θέατρο, το OLVIO, στο Γκάζι.

Ποια είναι τα προσεχή σας σχέδια;

Στις 7 Μαΐου ανεβάζω την «Ισμήνη» του Γιάννη Ρίτσου στον Studio Κινητήρας. Με την Κάτια Γέρου.

Ποια είναι η γνώμη σας για την διαδικτυακή κουλτούρα;

Με συναρπάζει αλλά και με ενοχλεί. Με αφήνει σκεπτική η παρεμβατικότητα της και η δύναμη της να επιβάλλει αυθαίρετα πράγματα, με αυθαίρετους τρόπους.

Το «Σύλβια & Τεντ» σε κείμενο και σκηνοθεσία Άσπας Τομπούλη ανεβαίνει στο θέατρο OLVIO, Φαλαισίας 7 για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, ξεκινώντας από τις 26 Μαρτίου, οπότε είναι προγραμματισμένη η πρεμιέρα. Ο σκηνικός χώρος και τα κοστούμια υπογράφονται από τον Κλερ Μπρέϊσγουελ, την σύνθεση ήχων κάνει ο Δημήτρης Ιατρόπουλος και οι φωτισμοί είναι του Ηλία Κωνσταντακόπουλου. Την Σύλβια Πλαθ ενσαρκώνει η Μαρία Ζορμπά και συγγραφέας θα είναι ο Νέστορας Κοψιδάς

Σας προσφέρουμε μια γεύση από τα «Γράμματα Γενεθλίων» του Τεντ Χιουζ

Τέλειο φως

Να ‘σαι, με όλη σου την αθωότητα

Καθισμένη ανάμεσα στους ασφόδελούς σου

Σαν σε φωτογραφία στημένη με τον τίτλο «Αθωότητα».

Τέλειο φως στο πρόσωπό σου

Το φωτίζει σαν ασφόδελο.

Όπως για καθέναν από κείνους τους ασφόδελους

Έμελλε να είναι ο μοναδικός σου Απρίλιος στη γη

Ανάμεσα στους ασφόδελούς σου.

Στην αγκαλιά σου σαν αρκουδάκι, ο νέος σου γιος

Μόνο λίγες βδομάδες στην αθωότητά του.

Η Μητέρα και το βρέφος, όπως σε Άγια Εικόνα.

Και δίπλα σου, χαμογελώντας σου,

Η κόρη σου, ούτε δυο ετών.

Σαν ασφόδελος στρέφεις το κεφάλι σου σ’ εκείνη

Λέγοντάς της κάτι.

Τα λόγια σου χάθηκαν στη φωτογραφική μηχανή.

Και η γνώση

Στο ύψωμα που καθόσουν

Ένας οχυρωμένος λόφος

Μεγαλύτερος απ’ το σπίτι σου

Αδύνατο να χωρέσει στη φωτογραφία.

Και η επόμενη στιγμή σου σε πλησιάζει σαν πεζικάριος

Που επιστρέφει αργά απ’ την ουδέτερη ζώνη

Σκυφτός κάτω από κάτι. Ποτέ δε σε έφτασε –

Απλώς έλιωσε μέσα στο τέλειο φως.

Μετάφραση: Γ. Αντιόχου, εκδ. Μελάνι