Βέφη Ρέδη

Μια αλλιώτικη Μαρία Χοσέφα, μια διαχρονική, παγκόσμια Εκάβη

Απόφοιτος του Τμήματος Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου των Τιράνων, η Βέφη ερμήνευσε φέτος μια σπαρακτική Μαρία Χοσέφα στην παράσταση «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» σε σκηνοθεσία Ενκε Φεζολλάρι στο θέατρο «Βρυσάκι» ενώ πέρσι ήταν μια εξαιρετική Εκάβη στην παράσταση «Hecuba, Hekábē, Hecabe, Hécube, Εκάβη Project», που παίχτηκε στο θέατρο «Θησείον» αλλά και ως η επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας στο φεστιβάλ Θεάτρου του Σαράγιεβο τον Φεβρουάριο του 2014, βασισμένη στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία του ιδίου. Έχει παίξει σε μια σειρά παραστάσεων και στον κινηματογράφο στις ταινίες «Amsterdam Express» σε σκηνοθεσία και σενάριο Fatmir Koci και «Ne emer te lirise» σε σκηνοθεσία Fehmi Hoshafi και σενάριο Bashkim Kozeli. Έχει τιμηθεί με πρώτο βραβείο για το ρόλο της Shirley στο έργο «Jordan» στο βαλκανικό φεστιβάλ μονόπρακτων και με το βραβείο ALEKSANDER MOISIU β’ γυναικείου ρόλου στο Tre Mendje ne ankand (Τρία μυαλά στο σφυρί) του Ferdinand Hysi σε σκηνοθεσία του Armando Bora στο Εθνικό φεστιβάλ Θεάτρου της Αλβανίας. Μιλάει στο «Επί Σκηνής» για την παράσταση, τον μαγικό ρόλο της Μαρία Χοσέφα, το θέατρο, τον αγαπημένο σκηνοθέτη της και τα μελλοντικά της σχέδια.

Μίλησε μου για τον τρόπο με τον οποίο καταφέρνεις να ερμηνεύεις στα Ελληνικά που δεν είναι η μητρική σου γλώσσα;

Μα είναι η μητρική μου γλώσσα. Η μητέρα μου ήταν Ελληνίδα από χωριό κοντά στα Ιωάννινα, γεννημένη στην Κωνσταντινούπολη και ο πατέρας μου ανήκε στην ελληνική μειονότητα της Αλβανίας.  Μεγάλωσα με την ελληνίδα γιαγιά και μαμά μου (έχασα τον πατέρα μου πολύ νωρίς) μιλώντας κυρίως ελληνικά στο σπίτι. 

Έτσι λοιπόν εξηγείται… Πες μου τι σε δένει με την Αλβανία αλλά κυρίως με την Ελλάδα στην οποία ζεις και δημιουργείς τώρα;

Η Αλβανία και η Αυλώνα, η πόλη στην οποία ζούσα πριν έρθω στην Ελλάδα, είναι ο τόπος που έζησα τα καλύτερα μου χρόνια, τα ανέμελα χρόνια της νιότης. Εκεί βίωσα τα χρόνια των σπουδών μου και τα πρώτα δημιουργικά χρόνια στο θέατρο. Στην Ελλάδα ήρθα μόνιμα μετά την κρίση, το 1997, αφήνοντας για αρχή τα όνειρα στην άκρη. Φαίνεται όμως ότι αν υπάρχουν βαθιά μέσα σου έρχονται αυτά και σε βρίσκουν.

 «Hecuba project»  στο Winter Festival στο Θέατρο SARTR στο Σαράγιεβο

Με τον Ένκε έχετε συνεργαστεί ξανά. Πως επικοινωνείτε, τι σε δυσκολεύει και τι θαυμάζεις σ’ αυτόν;

Τη μέρα που πρωτογνώρισα από κοντά τον Ενκε ήξερα ότι θα δημιουργηθεί μια σχέση ζωής ανάμεσά μας.  Μου εμπιστεύτηκε το πρώτο μου ρόλο εδώ στην Ελλάδα το 2013. Ερμήνευσα την Εκάβη στο «Hecuba, Hekábē, Hecabe, Hécube, Εκάβη project» στο θέατρο Θησείον. Μια παράσταση που  έφτασε μέχρι και στο Φεστιβάλ Θεάτρου στο Σαράγιεβο. Μια ανεπανάληπτη εμπειρία που έκανε όσα είχα θαμμένα χρόνια να αναδυθούν. Σε αυτό βοήθησε και η προσέγγιση του Ενκε. Τώρα συνεργαζόμαστε για δεύτερη φορά και αυτό που με συναρπάζει στον Ενκε είναι η αστείρευτη φαντασία του. Πιάνει το τίποτα και το κάνει τέχνη. Έχει ένα μαγικό τρόπο να δημιουργεί στο λεπτό σαν να καλπάζει η σκέψη του. Είναι απίστευτα ταλαντούχος όχι μόνο ως σκηνοθέτης αλλά και ως ηθοποιός. Περιμένω πολλά ακόμα από αυτόν τα επόμενα χρόνια και είμαι σίγουρη ότι θα δούμε πολλά και πρωτότυπα πράγματα στο μέλλον.

Μίλησε μου για τον ρόλο σου στην Μπερνάντα Άλμπα. Τι είδους ανατροπές αλλά και τι εικόνες μεταφέρει αυτή η γυναίκα στο περίκλειστο σπίτι που είναι φυλακισμένη;

Είχα διαβάσει παλιότερα μια φράση σ’ ένα βιβλίο και είχε μείνει στη μνήμη μου για καιρό: «υπάρχουν ζωές σαν φυλακές και σπίτια σαν τάφοι». Αυτή η φράση μου ήρθε στο μυαλό όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε το κείμενο του Λόρκα. Η Μαρία – Χοσέφα είναι κλεισμένη στο υπόγειο του σπιτιού από την κόρη της  η οποία την παρουσιάζει σαν την τρελή της οικογένειας που πρέπει να μείνει μακριά από τις κόρες της. Η «τρελή» αποδεικνύεται στην πορεία του έργου ότι είναι η φωνή της λογικής που προσπαθεί η Μπερνάρντα να πνίξει αλλά καταφέρνει στις κρίσιμες στιγμές να πετάγεται από το σκοτάδι στο οποίο είναι κλεισμένη αυτή αλλά και μαζί όλη η υπόλοιπη οικογένεια. Να σημειώσω ότι στο τέλος η Μαρία Χοσέφα λειτουργεί σαν προφήτισσα και μέσα από τα λόγια της συνοψίζεται η παράσταση.

Ποια είναι η σχέση της Μπερνάντα με την μητέρα της;

Η Μπερνάρντα την έχει κλειδώσει στον υπόγειο... αυτό τα λέει όλα. Η Μπερνάρντα, η απόλυτη κυρίαρχος στο σπίτι νομίζει ότι κλείνοντάς την στο υπόγειο θα καταφέρει να πνίξει και οποιοδήποτε αεράκι ελευθερίας μπορεί να μπει σε ένα κλειδαμπαρωμένο σπίτι. Η σκληρότητα της Μπερνάρντα δεν περιορίζεται μόνο στις κόρες της αλλά στους πάντες, εντός και εκτός σπιτιού.

Πως απέδωσες την τρέλα της ηρωίδας;

Η Μαρία Χοσέφα λέει σε μια σκηνή: Θέλω να γυρίσω στο χωριό μου… Λαχταρώ  τα σπίτια, τα σπίτια που είναι ΑΝΟΙΧΤΑ. Ε! αυτή η φράση είναι ικανή να μας κάνει όλους να θέλουμε να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα και να γυρίσουμε πίσω σε ευτυχισμένες στιγμές, σε ανέμελα χρόνια. Η Μαρία Χοσέφα όμως έχει μια ποίηση μέσα της και αυτό βγαίνει στα λεγόμενά της.

Πως λειτούργησες στον συγκεκριμένο σκηνικό χώρο με τις ιδιαιτερότητές του;

Το «Βρυσάκι» είναι ένας μικρός χώρος, κάτω από την Ακρόπολη, που βοηθά τον θεατή να νιώσει τον εγκλεισμό του σπιτιού και να τον μεταφέρει νοερά σε ένα χωριό σε μια επαρχία είτε της Ισπανίας, είτε της Ελλάδας είτε στα Βαλκάνια, το μεγάλο χωριό μας. Για μένα μεγάλο πλεονέκτημα ήταν και ο τρόπος που ο Ενκε Φεζολλάρι εκμεταλλεύτηκε το χώρο στο 100% των δυνατοτήτων του. 

Τι σημαίνει για σένα το θέατρο;

Ζωή, αγάπη, έρωτας. Η σκηνή είναι φάρμακο. Αυτό.

Ποια είναι η σχέση σου με την αρχαία Ελληνική τραγωδία;

Στο σχολείο – καλλιτεχνικό λύκειο- και αργότερο στο Πανεπιστήμιο είχα διδαχθεί τους αρχαίους τραγικούς. Μεγαλώνοντας σε άλλη χώρα και διδασκόμενη για το αρχαίο ελληνικό θέατρο ξαναζούσα τις ιστορίες της γιαγιάς μου με υπόκρουση ένα ηπειρώτικο μοιρολόι.  Αυτό «βγήκε» και στην παράσταση της Εκάβης…

Σε ποια παράσταση κάνεις τώρα πρόβες κι ποιος είναι ο ρόλος σου εκεί;

Στις 21 Οκτωβρίου θα κάνει πρεμιέρα «Το γλυκό πουλί της νιότης» του Τ. Ουίλιαμς στο θέατρο Αλμα σε σκηνοθεσία Αναστασίας Ρεβή που ζει και εργάζεται στο Λονδίνο και είναι καλλιτεχνική διευθύντρια του Theatre Lab Company. Στο πρωταγωνιστικό ρόλο θα είναι η Κατερίνα Μαραγκού και ο Ομηρος Πουλάκης. Θα έχω το ρόλο της θείας Νόννι.

Καλή επιτυχία σου εύχομαι.

Ευχαριστώ.