Σμαράγδα Καρύδη

Οι ρόλοι δεν σε κρύβουν, σε αποκαλύπτουν

Κυριακή απόγευμα πριν από την παράσταση «Από μακριά» στο γνωστό μας πια στέκι «Μικρό Παλλάς» συνάντησα την Σμαράγδα Καρύδη για μια συνέντευξη. Καθίσαμε στο καμαρίνι όπου έχουμε καθίσει ουκ ολίγες φορές, άλλοτε αγωνιώντας για μια πρεμιέρα, άλλοτε συζητώντας για ένα ρόλο, άλλοτε κάνοντας σχέδια για το μέλλον κι άλλοτε απλά φλυαρώντας για τα καθημερινά μας. Η αρχή ήταν λίγο δύσκολη επειδή συχνά μας έπιαναν τα γέλια, αλλά στην πορεία, η κουβέντα μας ήταν απολαυστική, αποδεικνύοντας ότι η προσωπική μας σχέση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να επικοινωνήσουμε με ειλικρίνεια κι αγάπη. Γιατί της Σμαράγδας της αρέσει να εκμυστηρεύεται όταν ο άλλος ξέρει να την ακούει και να την καταλαβαίνει. Το κορίτσι με τα πανέμορφα φωτεινά μάτια και το λαμπερό ταλέντο που αγαπάει όλη η Ελλάδα, μας μιλάει για την παράστασή του, για τους συνεργάτες του, για τις ανθρώπινες σχέσεις, για την πίστη στο Θεό...Κι αποδεικνύεται τόσο γοητευτική στη σκέψη όσο και στην παρουσία της.

Μίλησε μου για το «Από μακριά» που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο «Μικρό Παλλάς;»

Η υπόθεση του έργου είναι ότι στο θέατρο «Μικρό Παλλάς» παίζεται η παράσταση «Αϊνστάιν και Ταγκόρ» την οποία σκηνοθετεί ο «μπαμπάς» μου στο έργο, ο Δημήτρης Μάξιμος. Κατά την διάρκεια της παράστασης έρχεται μία παρέα, εγώ, ο άντρας μου στο έργο πάλι και δύο αστροναύτες, από το μέλλον, από το 2045 συγκεκριμένα, με κοινό στόχο να βρούμε τον πατέρα μου, που δεν έχω γνωρίσει ποτέ, για να μου δώσει ένα μόσχευμα, ώστε να θεραπευθώ από μια αρρώστια του μέλλοντος, από την οποία πάσχω. Ο χρόνος που εκτυλίσσεται όλη η ιστορία είναι ο πραγματικός χρόνος που παίζεται η παράσταση. Έτσι εκτυλίσσονται παράλληλα δύο ιστορίες η δική μας και η ιστορία του πατέρα μου. Ο οποίος είναι και ο μόνος που μπορεί να μας δει, εκτός φυσικά από τους θεατές. Είναι ένα παιχνίδι με το χρόνο αλλά είναι πολύ κατανοητό.

Μίλησε μου για την Λαμπρινή που υποδύεσαι;

Η Λαμπρινή πάσχει από «λέοντα», η οποία αρρώστια όπου σε βρει σ’ αυτήν την κατάσταση σε αφήνει ες αεί, δεν γερνάς και δεν πεθαίνεις ποτέ. Η Λαμπρινή το βιώνει πολύ εφιαλτικά, γιατί νόσησε μέρα που δεν μπορούσε να κάνει παιδιά και αυτό είναι κάτι που θέλει πολύ. Στο έργο η αθανασία παρουσιάζεται πολύ εφιαλτική, αν και σχεδόν όλοι θα την ήθελαν.

Εσύ τι πιστεύεις;

Δεν έχω αποφασίσει. Έτσι όπως παρουσιάζεται στην παράσταση, είναι πολύ άσχημο, αλλά αν μπορούσαμε να το διορθώναμε λίγο... Ας πούμε, να μην σ’ αφήνει όπως σε βρει και να μπορείς να κάνεις αυτά που θες. Τότε νομίζω θα μ’ άρεσε! Μου είναι δύσκολο να συλλάβω και το πάντα αλλά και το τέλος. Δεν έχω συμβιβαστεί με αυτήν την ιδέα. Οπότε αν είχα πραγματικά την δυνατότητα να διαλέξω, μπορεί και να επέλεγα να πάθω λέοντα.

Θα ήθελα όμως να κολλήσουν και οι φίλοι μου! Λέμε ότι αυτή η ασθένεια είναι εφιαλτική αλλά κι η ζωή που ζούμε εμείς, εφιαλτική θα μπορούσε να φανεί σε κάποιους άλλους. Αν ήμασταν αθάνατοι ας πούμε και μας έλεγαν ότι κάποιοι ζουν, μεγαλώνουν, γερνάνε και πεθαίνουν, πάλι εφιαλτικό δεν θα μας φαινόταν; Έχει να κάνει και με το τι έχεις ορίσει ως φυσιολογικό.

Στο έργο τίθεται το ερώτημα για την αντικειμενική πραγματικότητα. Εσύ τι γνώμη έχεις;

Όταν ήμουν μικρή πίστευα πως δεν υπάρχει κανένα μέρος που δεν έχω δει! Για παράδειγμα μου έλεγαν για μέρη, όπως το Παρίσι και εγώ αφού δεν είχα πάει, πίστευα πως δεν υπήρχε. Ο κόσμος υπήρχε μέχρι εκεί που είχα δει. Νόμιζα πως ο κόσμος ήταν ένα πείραμα και πως μου δίνανε τις διάφορες πληροφορίες για να δουν πως θα αντιδράσω. Ακόμα και για τους γονείς μου πίστευα πως δεν υπήρχαν. Πήγαινα ας πούμε στο σχολείο και μου έλεγαν πως η Ελλάδα έχει αυτό το σχήμα. Και που το ήξερα εγώ; Αφού δεν μπορούσα να το αποδείξω; Εγώ δηλαδή, που ζούσα στα Εξάρχεια, μόνο αυτά αναγνώριζα. Δεν υπήρχε, ας πούμε το Κολωνάκι. Αυτό μοιάζει λίγο με την άποψη του Ταγκόρ που διατυπώνεται στο έργο. Σαν να’ ναι όλα σκηνικό και πίσω απ’ αυτό δεν υπάρχει τίποτα.

Στην παράσταση όμως αμφισβητείται αν ο Μάξιμος που βλέπει την κόρη του, είναι τρελός όπως τον θεωρούν οι άλλοι...

Ναι, γιατί δεχόμαστε την σύμβαση ότι το ταξίδι στο μέλλον μπορεί να γίνει, αλλά κατά βάση όταν κάποιος άνθρωπος βλέπει κάτι που οι άλλοι δεν βλέπουν, θεωρείται τρελός. Αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε. Εσύ θα μου έλεγες ότι βλέπεις την Μαρία Αντουανέτα και εγώ την Κλεοπάτρα... Δεν θα βγάζαμε άκρη! Όσο για το ταξίδι στο χρόνο, κάποιοι ισχυρίζονται ότι γίνεται, αλλά ούτε κι αυτό μπορείς να το ξέρεις. Εδώ αμφισβητείται ακόμα κι ότι ο άνθρωπος πάτησε στη σελήνη και λένε ότι ήταν απλά ένα σκηνικό. Γενικά όμως δεν θέλω να πιστεύω σε θεωρίες που καταλήγουν σε συνομωσίες αλλά πάντα εξετάζω και την άλλη πλευρά. Για παράδειγμα αυτό με την νόσο των χοίρων ήταν λίγο «ράδιο-αρβύλα» και όλο αυτό έχει να κάνει με τα υπέρογκα ποσά που κέρδισαν οι φαρμακοβιομηχανίες. Είναι δύσκολο να πεις τι ισχύει, γιατί η πληροφορία διαμορφώνει την κοινωνία. Αν αύριο διαρρεύσει πως η οικονομία της χώρας καταρρέει και οι τράπεζες κλείνουν, όλοι θα πάνε να σηκώσουν τα λεφτά τους και τότε πράγματι θα καταρρεύσει το σύστημα. Άρα, δεν μπορείς να ορίσεις την πραγματικότητα. Πας μέχρι εκεί που βλέπεις και αντιλαμβάνεσαι.

Αν πιστεύεις μόνο ότι βλέπεις, ποια είναι η σχέση σου με το Θεό;

Με βοηθάει να Τον πιστεύω, είναι παρηγορητικό και το προσπαθώ, παρόλο που οι γονείς μου δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησία, οπότε δεν έχω μάθει το τελετουργικό. Βέβαια και τον Θεό, αν τον σκεφτώ με την λογική πάλι δεν μου δένει αλλά και το τίποτα πάλι δεν στέκει. Επίσης, δεν μπορώ να συλλάβω ούτε ότι δεν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο, αλλά ούτε κι ότι υπάρχει κόλαση και παράδεισος.

Στο τέλος του έργου ο Μάξιμος κάνει μια ελεύθερη επιλογή ή απλώς ακολουθεί αυτό που ήταν να γίνει;

Αυτό είναι περίεργο σε όλα τα έργα που έχουν να κάνουν με το χρόνο. Δηλαδή λες, «αν δεν γινόταν αυτό, αν οι δυο άνθρωποι δεν είχαν συναντηθεί» η κατάληξη θα’ ταν διαφορετική ή όχι; Δεν μπορείς να ξέρεις. Όπως ακριβώς και στην ζωή. Πιστεύω πως κάνεις βήματα στη ζωή και μετά έρχεται και η μοίρα να σε βοηθήσει. Την επηρεάζεις. Γι’ αυτό λένε πως όταν σκέφτεσαι θετικά για κάτι, αυτό σου συμβαίνει. Ο αισιόδοξος άνθρωπος με τα μαγνητικά του κύματα έλκει τα καλά πράγματα, όπως και ο γρουσούζης την γκαντεμιά. Όσο πιο θετικά βλέπεις την ζωή κι όσο πιο καλές πράξεις κάνεις, δημιουργείς ένα καλό μαγνητικό πεδίο γύρω σου.

Και οι ανθρώπινες σχέσεις;

Υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους έχετε παράλληλες ζωές και τυχαίνει να μην συναντιέστε παρά μόνο όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, το timing, σαν να φεύγεις από ένα πάρτι πέντε λεπτά πριν έρθει ο άλλος για χρόνια και ξαφνικά συναντιέστε και αναρωτιέσαι γιατί δεν είχε γίνει τόσο καιρό. Γιατί δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή. Μπορεί να σου συμβεί το καλύτερο πράγμα και να μην μπορείς να το δεις, γιατί δεν είναι η ώρα του.

Σχολίασε μου τη φράση «καμιά φορά η ζωή στα φέρνει έτσι που δεν πιστεύεις ούτε την δική σου αλήθεια»…

Κάποιες φορές ζεις μια κατάσταση και δεν καταλαβαίνεις πόσο σημαντική είναι ή πόσο καλά νιώθεις. Αυτό το παθαίνω πολύ συχνά. Ζητάω κάτι παραπάνω, που δεν χρειάζεται και τόσο και ξεχνάω να νιώσω ευτυχία γι’ αυτά που έχω τώρα και έτσι περνάει ο καιρός και μόνο όταν το χάσω, το συνειδητοποιώ. Προσπαθώ να το διορθώσω. Αλλά αντιστέκεται ο εαυτός μου. Παρόλο που, το να το αλλάξω είναι πιο απλό και θα μου βελτιώσει τη ζωή. Απ’ την άλλη, κάποια πράγματα είναι και ταυτότητα σου και φοβάσαι μήπως αν τα χάσεις, χάσεις και την ταυτότητα σου. Όπως όταν έκοψα το τσιγάρο που νόμιζα ότι θα χάσω και κάτι από μένα. Τελικά δεν έπαθα τίποτα, αλλά παγιδεύεσαι στην εικόνα του μυαλού σου.

Μίλησε μου για τους συντελεστές της παράστασης και πώς επικοινωνείτε ύστερα από τόσα χρόνια;

Ο ένας χειρότερος από τον άλλον! Ο Θοδωρής (Αθερίδης) πέρα από το είναι ένας εξαιρετικός συγγραφέας κι ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, ξέρει και να δημιουργεί το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον. Γιατί η καθημερινότητα του θεάτρου είναι πολύ σκληρή και με δυσκολεύει το ότι θέλοντας και μη, κάθε μέρα εγώ πρέπει να εκτεθώ. Δεν έχεις κάθε μέρα την όρεξη να εκτίθεσαι. Κάποιες φορές θες και να κρυφτείς.  Αυτό ο Θοδωρής το κάνει να φαίνεται απλό και να του δίνει τις πραγματικές του διαστάσεις. Μέσα απ’ αυτό σε κάνει να βγάζεις τον καλύτερο σου εαυτό. Οι ηθοποιοί βγάζουν πράγματα του εαυτού τους. Τους βοηθάει, δεν τους καταπιέζει. Με την Βίκυ (Βολιώτη) και τον Τηλέμαχο (Κρεβάικα) είμαστε μαζί από την σχολή, στο ίδιο έτος. Για τον Γιώργο (Καπουτζίδη) δεν υπάρχουν λόγια! Είμαστε παρέα, μετά το θέατρο. Μαζί κανονίζουμε και βγαίνουμε. Ο τρόπος επικοινωνίας πάνω στην σκηνή είναι αυτόματος και είναι εύκολο να σε καταλαβαίνει ο άλλος, χωρίς να χρειάζεται να εξηγείς. Είναι υπέροχο να έχεις το δικαίωμα να μην έχεις καλή διάθεση και να λες διάφορα, χωρίς να σε παρεξηγεί κανείς. Αυτό το σπάνιο αίσθημα του να νιώθεις άνετα. Επίσης, έχουμε κοινό χιούμορ το οποίο βοηθάει πολύ!

Ποιο όνειρο σου δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα;

Θα μ’ ενδιέφερε να γράψω και να σκηνοθετήσω ένα σενάριο για μια ταινία για το σινεμά. Από μικρή το σκέφτομαι. Είμαι όμως λίγο τεμπέλα και αναβλητική και δεν το παίρνω απόφαση. Πιστεύω τουλάχιστον πως όταν το κάνω, αν δεν μου βγει καλό θα το καταλάβω και θα το παρατήσω.

Σε δραματική σχολή θα δίδασκες;

Δεν ξέρω αν μπορώ, όσα έχω μάθει εγώ από αυτήν την δουλειά, να τα μεταδώσω σε κάποιον άλλο και νιώθω ότι δεν θα ξέρω τι να πω μόλις μπω στο τμήμα. Αν δω κάποιον να παίζει, ξέρω να του πω αν είναι καλός ή όχι, αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι είναι αρκετό αυτό. Βέβαια δεν είμαστε σε μια εποχή που διδάσκει μόνο ο Ροντήρης. Υπάρχει πληθώρα σχολών και πληθώρα καθηγητών, το οποίο δεν ξέρω αν είναι καλό. Κι από την άλλη, δεν έχω καταλάβει αν τα παιδιά που πάνε στις σχολές έχουν επίγνωση του τι πάνε να κάνουν. Κάποια θέλουν να κάνουν ένα σίριαλ στην τηλεόραση γρήγορα – γρήγορα και να γίνουν γνωστά, όταν εμείς πηγαίναμε στη σχολή και μας έλεγαν για τηλεόραση και λέγαμε «όχι» και φεύγαμε.

Με αφορμή την ταινία «Κληρονόμος» μίλησε μου για τον ελληνικό κινηματογράφο;

Μ’ αρέσει πολύ το σινεμά γιατί είναι μια δουλειά με αρχή, μέση, τέλος. Την κάνεις συστηματικά για δυο μήνες και μετά είναι μια ολοκληρωμένη δουλειά. Δεν είναι αποσπασματική, όπως το σίριαλ και μ’ αρέσει και η διαδικασία του ότι κάποιος ξεκινάει από το σπίτι του για να έρθει και επιλέγει να δει την δική σου ταινία. Θα προτιμούσα να δούλευα στον αμερικάνικο κινηματογράφο ή και σε κάποιον ευρωπαϊκό που οι συνθήκες δουλειάς είναι καλύτερες, αλλά νομίζω πως κάτι ξεκινάει να γίνεται και εδώ.

Ποιες οι διαφορές στον κώδικα υποκριτικής στο θέατρο και στο σινεμά;

Ο αείμνηστος Γιάννης Γκιωνάκης είχε πει πως το θέατρο είναι πολύ πιο δύσκολη δουλειά, σινεμά κάνει και η Λάσυ. Μια καλή ερμηνεία όμως στο σινεμά είναι εξίσου δύσκολη με το θέατρο. Και τα δύο για να τα πετύχεις πρέπει να’ σαι καλός ηθοποιός, αλλά μπορείς να βγεις αλώβητος από το σινεμά αν έχεις καλό σκηνοθέτη και μοντέρ ενώ στο θέατρο δεν μπορείς να μην εκτεθείς. Αν δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις, δεν μπορεί να σε βοηθήσει κανείς. Επίσης, στο σινεμά έχει σημασία το πώς γράφεις στην κάμερα και με την κατάλληλη μουσική αυτό μπορεί να’ χει ένα ενδιαφέρον. Στο θέατρο δεν περνάνε αυτά τα εφέ. Το θέατρο θέλει όλο σου το σώμα, όχι μόνο ένα βλέμμα. Ακόμα, στο σινεμά υπάρχει η δυσκολία ότι το γύρισμα είναι αποσπασματικό και δεν βοηθάει να’ χεις μια συνεχή ροή σε αυτό που κάνεις. Πρέπει ο ηθοποιός να θυμάται τι έχει γίνει πριν πει την ατάκα και πρέπει να’ χει και την ίδια αντίδραση ακόμα και αν το πλάνο έχει γυριστεί είκοσι φορές. Με το που ξεκινάει το γύρισμα η ενέργεια σου πρέπει να’ ναι συγκεκριμένη αλλά χωρίς να έχει προηγηθεί η αιτία, ενώ στο θέατρο αυτό «χτίζεται».

Τι σου έχει χαρίσει και τι σου έχει στερήσει αυτή η δουλειά;

Επί της ουσίας δεν μου έχει στερήσει τίποτα. Ό,τι ήθελα να κάνω θα μπορούσα να το είχα κάνει. Δικαιολογίες είναι το ότι δεν έχω χρόνο. Μόνο σπουδαία πράγματα μου έχει χαρίσει. Φίλους, γνώσεις, δημιουργικότητα. Μέσα από την δουλειά νιώθω ότι δεν βαλτώνω. Έχω γίνει πιο επιεικής, φοβάμαι λιγότερο, τα βλέπω όλα πιο απλά.

Συνήθως λέγεται πως όταν υποδύεσαι κάποιον ρόλο, νιώθεις προστατευμένος πίσω απ΄αυτόν….

Δεν μπορείς να κρυφτείς πίσω από τίποτα. Την ώρα που υποδύεσαι πρέπει να είσαι ανοιχτός και όχι να κλείνεσαι. Στην ουσία δεν είναι κάποιος άλλος. Είσαι εσύ ο ίδιος. Κομμάτια του εαυτού σου και της ψυχής σου εκθέτεις. Κι όσο πιο πολύ το κάνεις, τόσο πιο καλός θα είσαι, αλλιώς θα είναι μια μίμηση. Εκφράζεις ένα δικό σου συναίσθημα, έναν δικό σου τρόπο σκέψης άρα όλα φιλτράρονται μέσα από σένα. Είναι μια επίπονη διαδικασία γιατί συνήθως οι ρόλοι δεν σε κρύβουν, σε αποκαλύπτουν.

Τι πιστεύεις για το ελληνικό θέατρο. Τι έλκει και τι απωθεί το κοινό;

Ευτυχώς γίνονται πολύ καλές δουλειές. Επειδή η δημιουργία μιας παράστασης δεν είναι τόσο ακριβή όσο μιας ταινίας, ανεβαίνουν καλές δουλειές. Υπάρχουν και καλά έργα και αξιόλογοι σκηνοθέτες και ταλαντούχοι ηθοποιοί. Νομίζω ότι γενικά τους θεατές έλκει η κωμωδία αλλά κυρίως το καλό θέατρο. Έχω την αίσθηση ότι ο κόσμος έχει λίγο κουραστεί από τα πειράματα, που κάποια έχουν μια γνήσια καλλιτεχνική ανησυχία, αλλά κάποια άλλα γίνονται και για εντυπωσιασμό. Πιστεύω ότι του κόσμου του αρκεί να δει απλώς μια καλή παράσταση. Αλλά έτσι κι αλλιώς, στην Αθήνα υπάρχουν παραστάσεις για όλα τα γούστα.

Κατά τη γνώμη σου το κράτος στηρίζει το θέατρο;

Ξέρω ότι οι επιχορηγούμενοι θίασοι παραπονιούνται, οπότε κάποιο λόγο θα’ χουν. Είναι καλό κάποιοι θίασοι να υποστηρίζονται οικονομικά ώστε να μπορεί ο δημιουργός να κάνει παραστάσεις, χωρίς να’ χει την έννοια του κέρδους. Τώρα τα κριτήρια και οι επιτροπές θα’ ναι υποκειμενικά και θα υπάρχουν και πολιτικά κριτήρια, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Σε όλα τα δημοκρατικά εκλεγμένα καθεστώτα ισχύει αυτό και πρέπει να σεβαστείς τη γνώμη όλων.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Στις 21 Φεβρουαρίου είναι η τελευταία παράσταση στην Αθήνα, στις 25 του μήνα ανεβαίνουμε Θεσσαλονίκη, στο θέατρο Αριστοτέλειο για ένα μήνα. Μετά μάλλον ξέρεις τι θα κάνουμε! Ξεκινάμε πρόβες για το «Ημέρωμα της στρίγγλας» του Σαίξπηρ στη μετάφραση που εσύ ετοιμάζεις και θα κάνουμε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.