Η «Δικαιοσύνη» διαδηλώνει στο Παρίσι αλλά σταυρώνεται και στην Ελλάδα

«Όταν η τάξη γίνεται αδικία, η δικαιοσύνη γίνεται μέρος της αταξίας»

Η πανύψηλη κυρία με το λευκό ένδυμα και τα αίματα στο πρόσωπο που διαδηλώνει ανάμεσα στον κόσμο, κάτω από έναν συννεφιασμένο Παριζιάνικο ουρανό, είναι η «Δικαιοσύνη» κι οι άνθρωποι που την κινούν είναι τα μέλη του θιάσου του «Θεάτρου του Ήλιου», της Αριάν Μνούσκιν. Διαδηλώνουν ενάντια στα οικονομικά μέτρα που επέβαλλε ο Σαρκοζί στη χώρα αλλά κυρίως ενάντια στην παραβίαση των αρχών που οι πρόγονοί τους κατάφεραν να εμπνεύσουν και να εφαρμόσουν υπέρ της ισότητας, της αδελφοσύνης και της ελευθερίας.

Τι ακριβώς είναι η δικαιοσύνη; Μια τυφλή θεά που κρατάει ένα ζυγό; Μια αρχέγονη εξίσωση που ισορροπεί το σύμπαν; Μια σειρά κανόνων που βασίζονται στην ηθική και που κρατούν τις κοινωνίες σε τάξη; Η μοναδική κι αναντικατάστατη σχέση της δικαιοσύνης από την μία με την ανθρώπινη ηθική κατά τους αρχετυπικούς της κώδικες αλλά και κατά την εξελικτική της μετάλλαξη κι από την άλλη με τις δυναμικές ενός ευρύτερου συνόλου κανόνων και όρων που διευθετούν μέσα από μαθηματικούς κώδικες όλα τα μεγέθη σχέσεων και αλληλεπιδράσεων, είναι που την κάνει εξαιρετικά εύθραυστη αλλά ταυτόχρονα και πανίσχυρη. Η δικαιοσύνη ξεπηδάει μέσα από τον ίδιο τον «τραγικό όρο» της ύβρεως η οποία καταλήγει σε Νέμεση. Αφορά όχι μόνο το συνειδησιακό μας κομμάτι και την παραβίαση των ταμπού αλλά και την καθημερινή, απρόσκοπτη πορεία μας στη ζωή. Παίρνεις ότι δίνεις, τιμωρείσαι για τα λάθη και τα εγκλήματά σου, αμείβεσαι για τις καλές σου πράξεις, το θαύμα σε επισκέπτεται όταν έχεις προσφέρει τη θυσία για να αξιοποιήσεις την λατρεία. Όμως όλα αυτά ισχύουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, γιατί μέσα στα όρια των στενών κοινωνικοπολιτικών κωδίκων των οποίων την πιο ανώδυνη εκδοχή (σε σχέση με άλλες χώρες που υπέστησαν πόλεμο) αντιμετωπίζουμε εμείς σήμερα, εκείνο το οποίο καθορίζει το τοπίο είναι η αναξιοπιστία κι η κατάφορη αδικία. Οι κοινωνίες μας περνούν κρίση, ο καπιταλισμός απέδειξε στην πράξη πως αποτελεί ένα από τα πιο τυραννικά και βάρβαρα συστήματα για να κυβερνηθεί η ανθρωπότητα, ένα σύστημα που βασίζεται στην απάτη, την απληστία, το πάθος για κερδοσκοπία και εξουσία, την ανισότητα και την απομόνωση έως εχθρότητας της μονάδας από το κοινωνικό σύνολο.

Η δικαιοσύνη για να ασκηθεί πρέπει να μπορεί να τηρηθεί ένας βασικός κανόνας: Πέρα από κοινωνικές τάξεις και εθνικιστικές ενότητες, πέρα από ατομικά και ομαδικά συμφέροντα ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τον συνάνθρωπο και να αναγνωρίζει σ’ αυτόν το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την στοιχειώδη ευζωία και την παιδεία. Αλλιώς οι μάζες εξαθλιώνονται κι η εξαθλίωση δεν έχει καμία σχέση με την φτώχεια, η εξαθλίωση οδηγεί κατευθείαν στην βαρβαρότητα ενώ η φτώχεια μπορεί πάντα να υποκινήσει την επανάσταση και την αλλαγή. Ζούμε σε σκοτεινούς καιρούς για ακόμα μία φορά, κινδυνεύουμε να εξαθλιωθούμε, είμαστε σαφώς τα θύματα μιας απαράδεκτης σειράς άδικων πράξεων εις βάρος μας κι από πάνω θέλουν να μας κάνουν να νοιώσουμε και ένοχοι γι’ αυτό, να αποδεχτούμε όλα όσα γίνονται σε βάρος μας σαν μια δίκαιη τιμωρία για τα οικονομικά και πολιτικά εγκλήματα που αυτοί διέπραξαν και σε μας θέλουν να φορτώσουν. Έκλεψε ο Έλληνας πολίτης το κράτος; Ναι, ίσως σχεδόν όλοι, να μαγείρεψαν λίγο τα λογιστικά τους ή να παραμέλησαν κάποιες υποχρεώσεις τους. Αλλά πολύ λογικά. Αφού εδώ και εκατό περίπου χρόνια το κράτος στη χώρα μας είναι εχθρός του πολίτη και εμφανώς εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ολίγων και των εχθρών της χώρας μας. Δεν μας προσφέρει παιδεία, δεν έχουμε πρόνοια, απολαμβάνουμε μια άθλια ιατρική περίθαλψη, δεν μας έχουν δοθεί οι ευκαιρίες για την δημιουργική εκμετάλλευση των δυναμικών που προσφέρει η χώρα μας, δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους ηγέτες μας, τους χρωστάμε μια Μικρασιατική καταστροφή, έναν εμφύλιο και μια χούντα, για ποιον λόγο να τους εμπιστευτούμε; Αυτοί και εμείς είμαστε εχθροί γιατί εις βάρος μας έχουν διαπραχθεί αδικίες κι αυτό είναι ολοφάνερο, δεν μπορεί να κρυφτεί σε κανένα κομμάτι της κοινωνικής μας ζωής. Μας εξαπάτησαν κατ’ επανάληψη και εξακολουθούν αδίσταχτα να μας εξαπατούν. Δεν μπορούμε ούτε να τους πολεμήσουμε ούτε να τους αντικαταστήσουμε αφού δεν υπάρχει καν ένα κομμάτι της εξουσίας που να είναι αδιάφθορο και πρόθυμο να πράξει προς το όφελος της χώρας μας.

Βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Και το γεγονός είναι πως στο ίδιο αδιέξοδο έχουν βρεθεί όλες οι χώρες της περίφημης Ευρωπαϊκής ένωσης. Μιλάμε για την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, για τις χώρες που υφίστανται κρίση λόγω του χρέους τους, αλλά τις ίδιες συνέπειες υφίστανται κι οι πολίτες των υποτιθέμενων εύρωστων κρατών όπως η Βρετανία με πλήθος ανέργων και άστεγων, η Γερμανία με μείωση των εισοδημάτων των πολιτών, η Γαλλία στην οποία τα οικονομικά μέτρα τα οποία ευαγγελίζεται ο Σαρκοζί, προκάλεσαν επίσης, το φθινόπωρο που μας πέρασε μια σειρά διαμαρτυριών και διαδηλώσεων.

Ανάμεσα στους διαδηλωτές εμφανίστηκαν τα μέλη του Θεάτρου του Ήλιου κι η ίδια η Αριάν Μνούσκιν με μια μαριονέτα την οποία κινούσαν στους δρόμους του Παρισιού οι ηθοποιοί κι η οποία συμβόλιζε μια δικαιοσύνη πληγωμένη αλλά όρθια και δυναμική σε ένα μικρό, εντυπωσιακό δρώμενο το οποίο διαδραματίζονταν κατά την διάρκεια των διαμαρτυριών των πολιτών που συνέρεαν στους δρόμους στις 23 Σεπτεμβρίου, στις 2, 12, 16, 19 και 28 Οκτωβρίου και στις 6 και 23 Νοεμβρίου. Η παρουσία του Θεάτρου του Ήλιου και της «Δικαιοσύνης» του στους δρόμους της πόλης μπορεί να μην άλλαξε το καθεστώς, έδωσε όμως καθαρά το στίγμα και την θέση των ανθρώπων αυτών ενώ ταυτόχρονα ενίσχυσε τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση όλων των πολιτών που εκείνες τις ημέρες διαμαρτύρονταν για την υποβίβαση του τρόπου ζωής τους και για την στέρηση των δικαιωμάτων τους προς όφελος των ολίγων και εκλεκτών, ισχυρών οικονομικών παραγόντων. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα από την μία μέρα στην άλλη. Πολλοί μαζί όμως και ενωμένοι μπορούν να αλλάξουν κάτι μέσα σε διάρκεια χρόνου.

Ωστόσο οι εξοργισμένοι Έλληνες που κατακλύζουμε σχεδόν κάθε μέρα το Σύνταγμα δεν είδαμε ανάμεσά μας ούτε τους επώνυμους αλλά ούτε και τους λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες μας. Που βρίσκονται άραγε όλοι αυτοί που ανέβαζαν και ανεβάζουν παραστάσεις για τους φυλακισμένους και τους καταπιεσμένους και τους αδικημένους του κόσμου, που έφεραν το πολιτικό στίγμα της δουλειάς τους σαν τρόπαιο για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κόσμου; Και που είναι όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι που με τις παραστάσεις τους θέλησαν να διαμαρτυρηθούν, για το ρατσισμό, την κοινωνική αδικία, τα εγκλήματα του καπιταλισμού και τις αυθαίρετες παραβιάσεις των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Που βρίσκεται η δική τους «Δικαιοσύνη» και γιατί δεν διαδηλώνει ανάμεσα στους αγανακτισμένους πολίτες της χώρας μας όλες αυτές τις μέρες; Μήπως επειδή οι καλλιτέχνες μας του θεάτρου δεν πιστεύουν ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει και να γίνει πιο δίκαιος; Αν δεν το πιστεύουν όμως τότε γιατί το πλασάρουν στους θεατές τους, διεκδικώντας έσοδα από εισιτήρια και επιχορηγήσεις ή έστω για ένα χειροκρότημα; Τι ακριβώς προσπαθούν να πουν στο κοινό τους αν οι ίδιοι δεν το έχουν κάνει πράξη;

Το θέατρο της Μνούσκιν είναι συγκλονιστικό γιατί αντλεί από τη ζωή και επιστρέφει το αντίτιμο στη ζωή, γιατί όλοι οι άνθρωποί του είναι έτοιμοι να κάνουν πράξη το θεατρικό δρώμενο με όποιο τίμημα.

Ο θίασος του Theatre du soleil της Αριάν Μνούσκιν τιμώντας τον αγώνα των "αγανακτισμένων" Ελλήνων, διαδηλώνει μαζί τους στην πλατεία Συντάγματος το Σάββατο 18 Ιούνιου στις 13:00. Θα ήθελα να δω και τους Έλληνες καλλιτέχνες του θεάτρου εκεί, όχι όμως με στόχο να καταξιωθούν καλλιτεχνικά μέσα από την προβολή τους αλλά για να συνεισφέρουν επί της ουσίας σ’ ένα κίνημα πέρα από κόμματα και ιδεολογίες που διεκδικεί για όλους μας ένα καλύτερο και κυρίως πιο δίκαιο «αύριο».